Yüz felci, yüz kaslarını kontrol eden sinirlerin hasar görmesi sonucu, genellikle yüzün bir tarafında meydana gelen kas hareket kaybıdır. Bu durum, bireyin günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir ve fiziksel olduğu kadar duygusal bir güç de yaratabilir. Yüz felci, genellikle Bell Paralizisi olarak tanımlanır. Bell paralizisi, VII. kranial sinirin (fasiyal sinir) bir fonksiyon bozukluğu sonucu ortaya çıkan ve etkilenen tarafta yüz kaslarının kontrol edilememesine neden olan bir yüz felcidir. Çeşitli koşullar örneğin; soğukta ve rüzgarda kalmak, beyin tümörü, inme, myastenia gravis ve Lyme hastalığı gibi durumlar yüz felcine neden olabilir.
Bell felcinin belirtileri aniden ortaya çıkar ve şu tabloları içerebilir; yüzün bir tarafında hafif güçsüzlükten tam felce kadar değişen bir durum — birkaç saat veya gün içinde ortaya çıkabilir.
Yüzde sarkma ve göz kapatma, gülümseme gibi yüz ifadelerini yapmada zorluk, ağzından salyalar akması, etkilenen tarafta çene çevresinde ağrı veya kulağın içinde veya arkasında ağrı, etkilenen tarafta sese karşı hassasiyetin artması, baş ağrısı, tat kaybı, üretilen gözyaşı ve tükürük miktarında değişiklikler gözlenebilir. Nadiren Bell felci yüzün her iki tarafındaki sinirleri etkileyebilir.
Yüz felci tedavisinde erken teşhis çok önemlidir. Rehabilitasyon süreci, bireyin yüz kaslarını tekrar çalıştırmasını hedefler. Fizik tedavi ve rehabilitasyon egzersizlerinin yanında, ayna terapisi ve biofeedback gibi tekniklerle tedavi programı geliştirilebilir.
Fizik tedavide en sık kullanılan yöntem yüz egzersizleridir. Bu egzersizler, sinir ve kas koordinasyonunun geliştirilmesini sağlar. Birkaç egzersiz yazmak istersek; gözlerinizi yummak, dudaklarınızı büzmek ve gevşetmek, kaşları çatmak, kaşları yukarı kaldırmak, sırıtmak ve gülümsemek, üflemeye çalışmak örnek olarak verilebilir.
Ayna terapisinde ise yapılan terapilerde kişilerin, yüz hareketlerini görerek doğru kasların çalışmasını sağlar. Bu yöntem, sinirlerin yeniden doğru çalışmasını tetikler. Yüz masajı uygulanabilir. Bazı durumlarda, yüz kaslarını uyararak hareket etme için elektriksel stimülasyon uygulanabilir. Bu tedavinin yanında psikolojik olarak etkilenen kişinin özsaygısını ve sosyal yaşantısını yeniden eski haline getirmek gerekir. Profesyonel yardım almak gerekebilir.
Fizik tedavi, yüz felcinin iyileşme sürecinde büyük bir rol oynar. Düzenli egzersizler, uygun terapiler ve uzman destekleri ile bireyler, yüz fonksiyonlarını büyük ölçüde geri kazanabilir. Sabırlı olmak, sürecin olumlu olarak devam etmesi için son derece önemlidir.
Dr. Fzt. Özden CERTEL
