Yurt dışında “Green Washing” olarak adlandırılan Türkçesiyle “Yeşil Aklama” anlamına gelen sübliminal olarak veya doğrudan insanları kandıran bu yöntemden bahsetmek istiyorum.
Benim de daha önce sıklıkla karşılaştığım bir durum bu aslında ve “herkes de aşinadır” diye düşünüyorum. Televizyonda, sosyal medya platformlarında ve reklam panolarında bile buna maruz kalabiliyoruz ne yazık ki.
Peki bu yakındığımız yeşil aklama kavramı tam olarak nedir biraz da buna değinelim. İlk kez 1986’da Jay Westerfield tarafından kullanılmış, benim tabirimle de “çevrecilik ile göz boyama” anlamına gelen kavramdır.
Cambridge Sözlüğü’nde ise “İnsanları bir şirketin çevreyi korumak için gerçekte olduğundan daha fazlasını yaptığına inandıran davranış veya faaliyetler” olarak tanımlanıyor. Reklam sektöründe genelde hiç çevre dostu özelliği olmasa da o şekilde lanse edilen birçok ürün ve tanıtım görebiliyoruz. Araştırmadan veya üzerine düşünmeden bu ürünleri kullandığımızda vicdanımız rahatlıyor olabilir fakat gerçekten nelere mal olduğunun farkında oluyor muyuz? Tabii ki hayır.
Doğrudan bu yöntem kullanıldığında “Doğal / Naturel”, “Ekolojik”, “Sürdürülebilir” gibi kelimeler ile bu ürünleri tanıtırlar. Etiketine (içeriğine) bakmadan aldıysanız ve üzerinde doğal imgesi varsa veya yeşil renkteyse siz de bu tongaya düşmüşsünüz demektir. Bunun en büyük örneği geri dönüştürülebilir simgesi bulunan sıfır atık yazan ürünlerde karşımıza çıkar.
Özellikle Türkiye’de geri dönüştürme oranının %20 civarlarında olduğunu düşünürsek her ambalajında bu simge bulunan ürünün dönüştürüldüğünü saptamaya çalışmak biraz güç oluyor.
Ayrıca %100 geri dönüştürülmüş maddeden üretilmiştir kavramı da tam anlamıyla bir yalandır ki yalan olmasa bile tamamının geri dönüştürülmüş maddeden oluştuğu onun ekolojik ve çevre dostu olduğu anlamına gelmez. Fark ettiyseniz böyle ürünlerin içerikleri bile bir hayli kabarık liste halinde kimyasal dolu olabiliyor. Biz de sürdürülebilir bir ürün kullandığımızı zannedip makyaj malzemesi olarak, yemek kabı, kıyafet olarak veya su matarası kullanarak sağlığımızı tehlike altına alıyoruz ve karbon ayak izimizi arttırıyoruz.
Bir diğer türü ise dolaylı yoldan yani bilinçaltına mesaj iletilmesiyle gerçekleşen “beyin yıkama” biçimidir. Genelde bunu yapan şirketler direkt kullanıcısına “doğa dostuyuz” demez. Yeşil renk ambalaj, logo ve tanıtım yolunu kullanırlar ve siz istemsizce renk algılarınızı tetikleyip o ürünü satın almak istersiniz. Siz o ürünü alana kadar o şirketin ne kadar su kirlettiğini, hangi canlının ekosistemini bozduğunu veya havaya ne kadar karbon salınımı yaptığını düşünmeyi bir kenara bırakırsınız bir süreliğine. Sürekli ağaç dikme çalışmaları yapıyorlar, bu güzel bir durum ama reklam için yapılan hiçbir şey geleceğimizi kurtarmaz maalesef ki.
Bundan farklı olarak en büyük suçlular da gizli yeşil yıkamacı şirketlerdir. Onlar şaşırtıcı bir şekilde çevre dostu ürünler üretiyor olabilirler, bu konuda genelleme yapamıyorum. Neden mi? Çünkü bazı şirketler, fabrikalar var ki onların üretim sırasında ne kadar sanayi atığını arıtmadan su kaynaklarına döktüğünü, insanları köle gibi ucuza çalıştırıp kullandığını ve filtresiz bir şekilde çalışan bacalarını görmemek mümkün olmuyor. Bu gibi şirketler insanların “bilinçlendiğinin” o kadar farkında ki ellerindeki yüksek imkanlarla yerel işletmecileri satın alıp çevre dostu ürünlerini satıyor ve aslında siz de az önce anlattığım arka planları görmüyor, duymuyor ve bilmiyor olup o markanın işletmesinin ne kadar ekolojik olduğundan bahsetmeye başlıyorsunuz. İşte biz buna gerçek doğa katliamı ve sahtekarlık diyoruz bir diğer adıyla “Green Washing”…
Resim Kaynak:
