Google yapay zeka yatırımlarını desteklesin diye bir nükleer santral satın aldı. Çünkü yapay zeka birkaç kelimeden oluşan soruyu sanayiler içinde cevaplayabilmek için çok ciddi enerji harcamak zorunda. Öyle ise bu konudaki bir yazıya; “Bu kadar pahalı olan bir teknoloji; ne diye bedavaya hizmete sunuluyor?” sorusu ile başlamak doğru olacaktır.
Yönetim dehası, ünlü guru Peter Drucker “Kültür stratejiyi kahvaltıda yer” diyerek; dijital dönüşümün teknolojik değil kültürel bir dönüşüm olduğuna işaret etmiştir. Demek ki yapay zeka çok pahalı olmasının yanında kültürel dönüşüme de sebep oluyor.
Kaçınılmaz bir şekilde her birimizin doğal alanına dahil olan dijitalleşme;
Artırılmış gerçeklik (AR) ve Sanal Gerçeklik (VR),
Siber Güvenlik,
Blockchain,
Sosyal Medya,
Yapay Zeka (AI),
Bulut Bilişim,
Büyük Veri (Big Data),
Nesnelerin İnterneti (IoT) alanları ile şekillendi.
İnsan gibi düşünme, öğrenme ve problem çözme becerilerine sahip bilgisayar sistemleri olarak ifade edilen “Yapay Zeka” günümüzde kendi de karar verip yazılım geliştirmeye başladı.
Algoritmaları, bilgisayar programlarının ve sistemlerinin temel yapı taşları olarak görebiliriz. Yapay zeka algoritmaları, insan zekasını taklit etmeye çalışan ve çeşitli görevlerde insan benzeri performans sergileyen programlardır. Bu algoritmalar, verileri işleyerek bilgi ve anlayış kazanmaya çalışır.
Veriler, yapay zeka sistemlerinin işleyebileceği ve öğrenebileceği bilgilerdir. Yapay zeka sistemleri, büyük miktarda veriyi analiz ederek öğrenebilir, tahminlerde bulunabilir ve örüntüleri taklit ederek kararlar alabilir. Veriler, yapay zeka sistemlerinin başarılı ve etkili olabilmesi için hayati önem taşır. Onlara “Yapay zeka sistemlerinin besinleri” diyebiliriz.
Yapay Zeka günümüzde;
Tavsiye sistemleri;
Veri analizi, örüntü tanıma,
Doğal dil işleme ve çeviri,
Görüntü ve ses analizi,
Otonom araçlar ve robotik,
Tıp ve sağlık alanındaki uygulamalarda kullanılıyor. Elbette bilmemiz istendiği kadarı ile. Bilemediğimiz başka alanlarda kullanılıyor mudur? Olma ihtimali güçlü gözüküyor.
Üretken yapay zekanın yukarıdaki alanlardan sıradan vatandaşa sunduğu pek çok hizmetin arasında nedense, ses ve görüntü üzerinde gerçeğini ayırtmayan uygulamalara bir başka ilgi duyuldu. Ki bu durum kişilik haklarına karşı çok büyük bir tehlike oluşturmaktadır.
Deepfake, istismar ve yanıltıcı bilgilerin yayılmasına yol açmaktadır. Örneğin, bir kişiye ait yanıltıcı bir video oluşturarak onun itibarına zarar verilebilir veya yanıltıcı bilgiler yayılarak toplumda karışıklığa neden olunabilir.
McKinsey, yapay zekanın küresel ekonomiye etkisinin yıllık 2,6 – 4,4 trilyon dolar olmasını bekliyor. Birleşik Krallığın ekonomik büyüklüğü kadar bir ekonomi söz konusu.
Oluşturulan ekonomik büyüklüğün yaklaşık %75’i dört ana işlevde yoğunlaşmaktadır: Müşteri operasyonları, pazarlama ve satış, yazılım mühendisliği ve Ar-Ge. Bugün çalışanların zamanının %60 ila %70’ini kapsayan iş faaliyetlerini otomatikleştirme potansiyeline sahip. Günümüz iş faaliyetlerinin yarısının 2030 ile 2060 yılları arasında otomatikleştirilebileceği öngörülüyor.
Veriye dayalı işler, metin temelli araştırmalar ve tekrarlayan görevleri içeren her sektörde dönüşüm gerçekleşiyor. Yapay zekanın ofis destek hizmetleri, müşteri hizmetleri (call center), satış temsilciliği, tercüme, kargo, yiyecek servisi, muhasebe, hukuki araştırma alanlarında hızlı etkisinin görülmesi bekleniyor.
Türkiye, yapay zeka teknolojilerinin gelişimi ve kullanımı için ulusal bir strateji geliştirdi. 2021’de Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan Türkiye Ulusal Yapay Zeka Stratejisi (2021-2025), yapay zekanın ülkedeki gelişimini hızlandırmayı ve uluslararası düzeyde rekabet gücünü artırmayı amaçlamaktadır.
Bu kadar maliyetli olan yapay zekanın ücretsiz kullanıma sunulması meselesine dönecek olur isek; Türkiye’de yerli ve milli yapay zeka çözümlerinin teşvik edilmesinin ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu daha net görebiliriz. Bugün Türkiye’de savunma sanayinde yoğunlaşmış olan yapay zekanın; çevre ve İklim, doğal afetler ve kriz yönetimi, sağlık, enerji, kent yönetimi alanlarında gelişimi büyük yarar sağlayacaktır.
Erdoğan DUR
