Hayrettin Karaca.
Nam-ı diğer Toprak Dedemiz.
Kırım muhaciri anne ve babadan 4 Nisan 1922 yılında Balıkesir ili Bandırma ilçesinde doğdu.
Annesi Zehra hanım , babası Hocazade Halil Efendi.
Balıkesir yöremizde söylendiği gibi yazayım ” al kırmızı” bir kazak veya al kırmızı bir süveter ile dağ – bayır, mera – çayır dolanan 97 yaşında bir delikanlı idi.
– Her yıl bir Kıbrıs büyüklüğünde toprağımızı kaybediyoruz diye , uykuları kaçıyor, bir şeyler yapmam gerek, geç kalmadan diye yola çıktı.
Konya ovasından tutun da gidebildiği en ücra köyümüze kadar uzandı yolları.
Tozlu , topraklı yollarda , bayırlarda, dağlarda, çoraklaşmaya yüz tutmuş tarlalarda ayak izleri duruyor.
Bir yaprak taktı yakasına. Yeşilin bin bir tonunu yaşatan Anadolu toprağını kutsal saydı. Saygıyla avucuna aldı , sevdi, okşadı, su verdi, bağrına tohum ekti, fidan dikti.
Türkiye’nin ilk özel arboretumunu kurduğunda ellili yaşlardaydı.
Yetmişinde girdiğinde , daha bir çalışkan olmalıyım, akıllıca ve bilimsel yapmalıyım ki ülkem çorak kalmasın dedi.
TEMA Vakfı’nı kurdu.
Bu işi kurumsallaştırmak adına , elini toprağın altına koydu.
Elinde güzelim vatan toprağı , muhteşem coğrafyamız ve aklında aydınlanması yarım bırakılan halkımızın ve köylümüzün bilinçlendirilmesi vardı.
Türkiye diye didinmenin huzuru ile tane tane , sakince konuşur, sessizce dinlenir, çılgınca alkışlanırdı.
***
Sadece , toprak erozyonu değildi ki , kaygısı , tasası.
Doğanın dengesi bozulmadan , doğal olan ne varsa korunmalı diyordu.
Anadolu tohumları , ağaçları, toprağı ve doğasını korumayı amaçlayan yığınların gönlüne girdi.
Çabaladıkça toprak diye, çocuklar yürüdü ardından.
Her yaştan , kadınlar, genç kızlar, delikanlılar tuttular elinden.
Toprak dedenin önderliğinde, milyonlarca çocuğumuz toprağı ve doğal yaşamı korumak için eğitim aldı. Bilinçlendi.
Yüreğinde Türkiye sevdası, doğal hayatı korumak için didinen bir doğaperest yürüyordu Anadolu toprağında..
Yalova ilimizde Karaca Arboretumu’nda binlerce bitki türünü korumak için çabaladı.
Ormanlarımızın ve doğamızın yok edilmesini içine sindiremiyor , çırpınırcasına mücadele ediyordu.
Bir başkaca derdi daha vardı.
Sanki dertleri azmış gibi.
Türkiye GDO’ya mahkum edilmesin diyordu.
Üzerine giydiği siyah gömleğinde kocaman yazıyordu.
SOFRAMDA, TARLAMDA, ÜLKEMDE , GDO istemiyorum.
GDO’ya Hayır diyordu.
Yalnız değildi.
Halkı ve sevenlerinin yanısıra , 106 yaşında gencecik bir bilim kadını vardı.
Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ.
Sümer kraliçesi Muazzez İlmiye Çığ ile birlikte yaptıkları o güzelim televizyon izlencesinde , onları izlemeye doyamazdık.
” Giderayak ” adı verdikleri izlencede çağın en donanımlı iki bilgesini izlemenin tadına doyamayanlar , artık onları kayıt altına alınan , bize bıraktıkları öğütleri , örnekleri buradan öğrenecekler.
Toprak Dedemizi kaybedince ,Muazzez İlmiye Çiğ , gözleri yaşlı , üzgün ve hüzünle dolu sesiyle;
” bugün çok ağladım , en iyi arkadaşımı kaybettim ” diyecekti.
***
Toprak Dede , Hayrettin Karaca’yı 97 yaşında kaybettik.
O , çok sevdiği TOPRAK ile buluştu.
Ozan, Aşık Veysel Şatıroğlu’nun dediği gibi Toprak Dedemizi ” sadık yarimiz kara toprak”ın koynuna , sonsuzluğa uğurladık.
Ne kadar şanslı olduğumuzu düşündüm bir an. Bilgelerimiz, destansı insanlarımız, bize bıraktıkları paha biçilemeyen mirasımız.
Bizlere bu mirası bırakanlar, gururla , minnetle, rahmetle ve dua ile andığımız ulu önderlerimiz.
İyi ki Türkiye sevdası ile bizlere gurur verdiniz, örnek oldunuz. Çok şanslıyız, çok..
***
TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç Toprak Dede Hayrettin Karaca’yı uğurlarken veda konuşmasında dedi ki
” Bugün emsali dünyada nadir görülen bir değer olan Hayrettin Karaca’yı ömrünü savunmaya adadığı toprağa uğurluyoruz. Toprağı , havayı, suyu, meraları, ormanları savunan ; tüm sessizlerin sesi olan Hayrettin Karaca’nın gezegen için yaptıklarını tarih muhakkak minnetle hatırlayacaktır. Sadece doğa savunucusu değil aynı zamanda sürdürülebilir yaşamın da mimarı olan Sayın Hayrettin Karaca’nın hepimize örnek olarak 70 yaşında kurduğu ve bugün 850 bini aşkın gönüllüsüyle bir halk hareketine dönüşmüş olan TEMA Vakfı’nı, kendisinin en büyük mirası olarak kabul ediyoruz. Örnek aldığımız doğa sevgisi , fikirleri , yaşam tarzı ve Atatürkçülüğü ile onun izinde yürümeye devam edeceğiz. Bu topraklar onu sonsuza dek unutmayacaktır”.
***
ALDIĞI ÖDÜLLERİ.
Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi tarafından Fahri Doktora 1990
Birleşmiş Milletler Çevre Programının ‘Global 500 Roll of Honour’ Ödülü 1992
Çevre Bakanlığı tarafından “Çevre Beratı” 1992
Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından verilen ‘Çevre Ödülü’ 1993
Uluslararası Lions Club tarafından ‘Melvin Jones Fellow Ödülü 1994
Çevre Bakanlığı tarafından “Üstün Hizmet Ödülü” 1994
ODTÜ tarafından ‘Felsefe Onur Doktorası’ 1995
Ege Üniversitesi “Fahri Doktora”sı 1995
Milli Olimpiyat Komitesi “Fair Play” Ödülü 1996
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı “Hoşgörü Ödülü” 1996
Atatürk Kültür Merkezi tarafından “Şeref Üyeliği Beratı” 1997
Kırıkkale Üniversitesi ilk Fahri Doktora unvanı 1997
Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü 1997
ÇEVRETED tarafından “Çevreted 97 Onur Ödülü” 1997
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi “2000 Yılının Öncüleri” Ödülü 1998
Genç Hukukçular Derneği tarafından “Yılın Yurttaşı” Ödülü 1998
Türkiye Çocuk Dergisi tarafından Babalar Günü nedeniyle “Toprak Baba” unvanı 1998
Anadolu Üniversitesi Fahri Doktora Ödülü 1998
BİLSES Vakfı “Çevre Ödülü” 1998
Ankara Çankaya İzci Grubu tarafından “Yılın Doğa Dostu” Ödülü 1998
Ankara Gazeteciler Cemiyeti tarafından “Yılın Adamı” Ödülü 1999
Türk Dünyası Yazarlar ve Sanatçılar Vakfı tarafından “1998 Türk Dünyasına Hizmet Ödülü” 1999
TBMM Onur Ödülü 2005
Right Livelihood Award 2012(Alternatif Nobel Ödülü)
Birleşmiş Milletler “Orman Kahramanı Ödülü” 2013
