TARİHİ OKUL MÜZEYE DÖNÜŞTÜ
TÜRKİYE Cumhuriyeti’nin ilk köy okullarından Akbaş İlkokulu binası çok amaçlı köy konağı ve etnografya müzesine dönüştürüldü. Balya’nın Akbaş mahallesinde bulunan tarihi bina, CHP 24. dönem İstanbul milletvekili Umut Oran, Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanvekili Fahri Konuk, Balya Belediye Başkanı Osman Kılıç, köy halkı ile eski öğrenci ve öğretmenlerin de katıldığı törenle açıldı. 24 Kasım Öğretmenler Günü öncesinde gerçekleştirilen açılışta başta okulun ilk kadın öğretmenleri Necmiye Önder ile İffet Türközü olmak üzere tüm öğretmenler rahmetle anıldı. “İki çalıkuşu” olarak anılan iki öğretmenin köyü tiyatro ile tanıştırıp, okulda çocuklarla piyesler oynadığı, resmi bayramlarda, kız öğrencilerle birlikte kendi yazıp besteledikleri dans gösterileri ile müsamereler düzenledikleri anlatıldı. Tarihi binanın duvarlarını yaklaşık bir asır öncesine ait siyah beyaz fotoğraflar süsledi. Necmiye Önder-Kemal Güngördü çiftinin çocukları Serpil ve Engin Güngördü de törene katıldı. Necmiye öğretmenin torunu Selda’nın mektubu okunurken, duygusal anlar yaşandı. Okulun yapımına öncülük eden Ahmet Ağa‘nın kızı ve okulun ilk mezunlarından Necla Aksu da törende ilgi odağı oldu. Tarihi binada yıllar önce kullanılan kara tahta, öğretmen masası, öğrenci sıraları, kitaplar, haritalar, okulda görev yapan öğretmenlerin fotoğrafları, köydeki eski eşyalar, giysiler, mutfak eşyaları, radyolar, tarım aletleri, eski telefonlar, gaz lambaları, sobalar vb. üç ayrı galeride sergilendi.
“BİR ÇOBAN ATEŞİ OLSUN”
Saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlayan törende konuşan Akbaş Güzelleştirme Derneği Başkanı Gülay Dayıcan, “Cumhuriyet tarihinin ilk köy ilkokulu olan binamız ve içinde köyümüzün tarihine ışık tutan etnografya galerilerimizin bir kültür varlığı olarak nesilden nesile ulaşmasını istiyoruz. Umarım, bizim bu gün burada açılışını gerçekleştirdiğimiz kültür merkezi, çevremizde bir çoban ateşi olsun ve çevre köylerimiz de tarihi ve kültürel değerlerini sergileyip gelecek nesillerine aktarabilecekleri böyle mekanlar oluştursunlar. Bu mekan, çok amaçlı köy konağı olarak da hizmet verecektir” dedi.
YERİNİ LATİFE HANIM BELİRLEMİŞ
Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 6 şubat 1923’de Balıkesir ve Gökçeyazı ziyaretinin ardından Akbaş’ta şimdiki binanın olduğu yerde mola verdiğini açıklayan Dayıcan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Gazi Mustafa Kemal, köyün ileri görüşlü ağası Ahmet Ağa ve köylü vatandaşlar ile sohbet sırasında, yeni kurulan devletimizin yönetim biçiminin Cumhuriyet olacağını müjdelemiş. Köylerimizde mektepler açılacağını ve bu mekteplerde ileride devleti yönetecek kişilerin yetişeceğinden bahsetmiş. Eşi Latife Hanım da ‘Kemal, mektep bu bulunduğumuz yere ne güzel olur’ diyerek, okulumuzun yerini belirlemiş. Konuşulanları dikkatle dinleyen Ahmet Ağa, bu mektep fikrini benimsemiş, ertesi gün, Fransızlar tarafından işletilmekte olan kurşun madenine gitmiş ve İstanbullu mimar Nuri bey ile görüşerek, mektebin inşa edilmesi konusunda bilgi almış. İçinde bulunduğumuz bu tarihi bina, Nuri beyin bir kağıt üzerine elle çizdiği bir plana göre yapılmıştır”
KADERİNE TERKEDİLDİ, İKİ KEZ RESTORE EDİLDİ
Temeli 1923’de atılan binanın 1927-1928 yıllarında bitirildiğini ve Cumhuriyet tarihimizin Latin Harfleri ile öğretime başladığı ilk Köy İlkokulu özelliği taşıdığını söyleyen Dayıcan, 1929’dan itibaren 62 yıl boyunca, aralıksız eğitim-öğretim veren ve 40 öğretmenin görev yaptığı okulun, öğrenci yetersizliği nedeniyle 1991’de kapatıldığını anlattı. Kaderine terkedilen binanın 2006 yılında büyük çabalarla gün yüzüne çıkarılıp, restore edildiğini ve 16 Kasım 2010’da hizmete açıldığını anımsatan Gülay Dayıcan, 2014’de binadaki sorunlar nedeniyle ikinci restorasyona başlandığını bildirdi. Dayıcan, ” 4 yıl süren bu çalışmalar sonunda bugün tekrar bu açılışın mutluluğunu yaşamaktayız. Zaman içinde vatandaşlarımızın desteği ile koleksiyonumuz zenginleşmiş ve bugün 3 galeride köyümüzün tarihini sergiler duruma gelinmiştir” diye konuştu.
KATKIDA BULUNANLARA TEŞEKKÜR
Dayıcan, bu binanın ilçeye kazandırılmasındaki katkıları için Balya ESAN-Eczacıbaşı Kurşun ve Çinko İşletmeleri’ne, Balya Belediye Başkanlığı’na, Balya BASKİ Şube Şefliğine, Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanlığı Fen İşleri ve Kent Estetiği Daire başkanlıklarına; Karesi Belediye Başkanlığı’na; Balıkesir Karayolları Bölge Müdürlüğü’ne; mimar Betül Dikici ve eşi mimar Cengiz Dikici‘ye teşekkür etti. Dayıcan, ESAN-Eczacıbaşı adına Ebrar Küçüköner‘e, Balya Belediye Başkanlığı adına Osman Kılıç’a ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin plaketini de Fahri Konuk‘a sundu.
PERSONEL MÜJDESİ
Balya Belediye Başkanı Osman Kılıç, Akbaş’taki tarihi okulun yeniden ilçe kültürüne kazandırılmasından duyduğu mutluluğu dile getirirken, Gülay Dayıcan’a ve Akbaş halkına teşekkür etti. Kılıç, belediye olarak okulun bulunduğu arsayı ücretsiz olarak derneğe tahsis ettiklerini ve binanın sürekli açık olması için bir personel görevlendireceklerini açıkladı.
Büyükşehir Belediye Başkanvekili Fahri Konuk, Ankara’da olduğu için etkinliğe gelemeyen Başkan Zekai Kafaoğlu‘nun selamını iletirken, “Kültürümüzü, tarihimizi yaşatan tüm Balyalılara teşekkür ediyorum” dedi.
“BİR ASIRLIK CUMHURİYET MİRASI”
CHP 24’ncü Dönem İstanbul Milletvekili Umut Oran “Köye gelirken bu cumhuriyet mirası ışıl ışıl parlıyordu. Kapısının önünde bizi kucakladı. Neredeyse bir asırlık cumhuriyet mirasının içindeyiz. Bundan gurur duyuyoruz. Ülkemize bir çok değer kazandıran gerçekten çok özel bir mekan. Balıkesir Kuvay-i Milliye’nin başkenti olan bir il. Kurtuluş Savaşı’nda destan yazan bir bölgedeyiz. Herkes birlik beraberlik içinde hep geçmişine sahip çıkmalı, geçmişini geleceğe taşımalı hem de insanları biraraya getirebilmeli. Bugün farklı partilerden insanlar siyaset üstü bir ortamda bir aradayız. Birlik, beraberlik dayanışma içindeyiz. Cumhuriyetimize bir kez daha minnettarız. Cumhuriyetimiz üretmeyi, paylaşmayı gösteren bir devrimdir. Cumhuriyetimizi akıl ve bilim referansında muassır medeniyete çağdaş uygarlık seviyesine hep birlikte taşıyacağız. Bu hepimizin, her birimizin Atatürk’ümüze müebbet görev emrimizdir”
Canlı müzik eşliğinde başlayan açılış konuklara pilav ayran ikramı ile sona erdi.
Coşkun YAMAN (balikesir24saat.com)
