Bir bakan, kendini milletvekili seçtiren, kabineye alan, siyasal varlığını borçlu olduğu velinimeti bir parti genel başkanına, güçlü bir başbakana itiraz edebilir mi, başkaldırabilir mi?
Mete Akyol’un “Bir Başkadır Benim Mesleğim” adlı yapıtında bunun ilginç bir örneğine rastlıyoruz. Kısaltarak aktarıyorum:
Yıl 1966. 20 Ağustos’ta İzmir Enternasyonal (Uluslararası) Fuarı açılacak. Bu Fuar’ın yıllardır değişmeyen iki temel ilkesi var: İlki 20 Ağustos’ta açılması, ikincisi ise açış konuşmasını Ticaret Bakanının yapması. Fakat o yıl 19 Ağustos tarihli gazeteler, Başbakan Süleyman Demirel’in bir kararını açıklar: “20 Ağustos’ta İzmir Enternasyonal Fuarı’nın açılışını ben yapacağım.” Bu haber birçok Adalet Partiliyi ve partinin İzmir yöneticilerini çok sevindirir. Ama bu “görev”in gerçek sahibi Ticaret Bakanı Macit Zeren’de büyük bir düş kırıklığı yaratır. Başbakan Demirel onun yetkisine müdahale ediyordu.
Ticaret Bakanı Macit Zeren bu “yetki tecavüzü” karşısında zaman yitirmeden, kimseye danışmadan bir başka görevini yerine getirir: Onur görevi. Bu görev öncelikle Bakanlığının sonra da kendinin onurunu korumayı gerektirmektedir. Macit Zeren iki satırlık bir dilekçeyle Ticaret Bakanlığı’ndan istifa eder. Öteki bakanlar bu istifaya şiddetle itiraz ederler: “Dosta düşmana karşı, partimizin içinde bölünme başladı izlenimi yaratmış oluruz. Muhalefet, hükümette çatlaklar baş gösteriyor dedikodularına başlar.” derler. Bu sözler etkisiz kalınca da Macit Zeren “kötü örnek” olmakla suçlanır.
Ticaret Bakanı’nın istifa mektubu Başbakan Demirel’e, depremde iki bin kişinin öldüğü Varto’ya hareket etmek üzereyken ulaştırılır. Demirel, İzmir Enternasyonal Fuarı açılışı için hazırladığı (o yıllarda liderler konuşmalarını kendileri hazırlıyordu) konuşmayı da Devlet Bakanı Cihat Bilgehan’a (Balıkesir milletvekili) göndermiştir. Bilgehan da Demirel’in yazdığı metni 20 Ağüstos’ta İzmir’de okur.
İki gün sonra Ankara’ya dönen Demirel iki bakanını tebrik edip kendilerine teşekkür eder. Bilgehan’a konuşma metnini okuduğu için, Ticaret Bakanı Macit Zeren’e de o güne kadarki hizmetleri için.
O yıllarda Süleyman Demirel, partisini tek başına iktidara taşımış, güçlü bir lider, güçlü bir başbakan, güçlü bir siyasetçidir. Macit Zeren de bu güçlü siyasetçiye basit bir “yetki tecavüzü” nedeniyle kafa tutup istifa etme yürekliliğini (ya da cüretini) gösterebilmiş bir bakandır.
Süleyman Demirel: 1924-2015
Macit Zeren : 1921-1989
Cihat Bilgehan : 1923-1981
Daha iyiyi düşlerken geriye düşmek ne acı.