Pectus Carinatum, halk arasında bilinen adıyla Güvercin Göğsü, göğüs kemiği (sternum) ve kaburgaların anormal şekilde dışarı doğru çıkıntı yapmasıyla karakterize edilen bir göğüs duvarı deformitesidir. Bu durum, göğüs kafesinin önden bakıldığında bir güvercin göğsüne benzer bir şekilde görünmesine neden olur. Genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve ergenlik dönemindeki hızlı büyüme sırasında daha belirgin hale gelir. Erkeklerde, kadınlara kıyasla daha sık görülür. Çoğu vakada Pectus Carinatum tek başına ortaya çıksa da bazı hastalarda diğer bağ dokusu bozuklukları, skolyoz veya kalp sorunları gibi rahatsızlıklarla birlikte görülebilir.
Pectus Carinatum’un kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak genetik faktörlerin bu hastalığın gelişiminde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Ailede benzer bir göğüs deformitesi geçmişinin olması, bu hastalığın ortaya çıkma olasılığını artırabilir. Ayrıca, Marfan sendromu veya Ehlers-Danlos sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları olan kişilerde Pectus Carinatum görülme olasılığı daha yüksektir. Göğüs kafesinin bu şekilde anormal büyümesi, göğüs kemiği ve kaburgaların kıkırdaklarının aşırı gelişimi veya düzgün gelişmemesi sonucu ortaya çıkabilir. Genellikle doğuştan gelen bir durum olmasına rağmen, belirtiler erken çocukluk döneminde fark edilmeyebilir ve ergenlik döneminde hızlı büyüme ile daha belirgin hale gelebilir.
Bu hastalığın en sık karşılaşılan belirtisi, göğüs kemiğinin dışarı doğru çıkıntı yapmasıdır. Bu çıkıntı, genellikle ortada ve simetrik olabilir, ancak bazı durumlarda göğüs kafesi asimetrik olarak da gelişebilir. Çoğu hasta, fiziksel olarak aktif olmadıklarında herhangi bir ağrı veya rahatsızlık hissetmez. Bununla birlikte, daha şiddetli vakalarda, göğüs kafesinin şekli akciğerlerin ve kalbin fonksiyonlarını etkileyebilir. Nefes darlığı, özellikle egzersiz sırasında ortaya çıkabilir ve hastalar fiziksel aktivite yaparken zorlanabilir. Göğüste ağrı nadir olsa da bazı hastalar baskı veya rahatsızlık hissi yaşayabilir. Bunun yanı sıra, göğüs kafesinin görünümü nedeniyle psikolojik ve sosyal sorunlar da ortaya çıkabilir. Özellikle ergenlik dönemindeki gençler, beden görüntüsüyle ilgili özgüven problemleri yaşayabilirler.
Pectus Carinatum tanısı genellikle fiziksel muayene ve hastanın tıbbi öyküsüne dayanılarak konur. Doktor, göğüs duvarının yapısını, deformitenin derecesini ve hastanın genel sağlık durumunu değerlendirir. Tanıyı doğrulamak ve deformitenin derecesini daha iyi değerlendirmek için göğüs röntgeni, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Ayrıca, şiddetli vakalarda kalp ve akciğer fonksiyonlarını değerlendirmek için ekokardiyografi ve akciğer fonksiyon testleri yapılabilir. Bu değerlendirmeler, özellikle göğüs kafesi deformitesinin kalp ve akciğerleri nasıl etkilediğini anlamak açısından önemlidir.
Tedavi, Pectus Carinatum’un şiddetine, hastanın yaşına ve semptomlarına bağlı olarak belirlenir. Hafif vakalarda ve yalnızca estetik kaygıların olduğu durumlarda cerrahi olmayan tedavi yöntemleri tercih edilir. Ortotik tedavi, özellikle büyüme çağındaki çocuklar ve gençlerde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu tedavide, göğüs kafesine baskı uygulayarak deformitenin düzelmesine yardımcı olan özel bir korse veya göğüs bandı kullanılır. Bu yöntem, genellikle altı aydan birkaç yıla kadar sürebilir ve hasta hala büyüme çağındayken kullanıldığında daha etkili sonuçlar verir. Hastanın korsenin takılması konusunda sabırlı ve düzenli olması, tedavinin başarısı için kritik öneme sahiptir.
Şiddetli Pectus Carinatum vakalarında veya ortotik tedavinin etkili olmadığı durumlarda cerrahi müdahale düşünülebilir. Cerrahi tedavi, göğüs kemiği ve kaburgaların yeniden şekillendirilmesini içerir. Ravitch prosedürü, bu deformitenin cerrahi tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bu işlemde, göğüs duvarındaki anormal kıkırdak çıkarılır ve göğüs kemiği uygun pozisyonda yeniden şekillendirilir. Daha az invaziv bir cerrahi seçenek olan minimal invaziv Pectus Carinatum onarımı (MIRPC) da bazı hastalar için uygun olabilir. Bu yöntemde, göğüs kafesinin altına yerleştirilen bir metal çubuk kullanılarak göğüs kafesi düzeltilir ve bu çubuk, birkaç yıl sonra çıkarılır. Cerrahi müdahalenin başarısı, deformitenin şiddetine, hastanın yaşına ve cerrahi ekibin deneyimine bağlıdır.
Pectus Carinatum’un önlenmesi mümkün olmasa da erken tanı ve uygun tedavi, özellikle çocukluk döneminde, deformitenin ilerlemesini durdurmada ve göğüs kafesinin görünümünü düzeltmede etkili olabilir. Tedavi sonrası, hastaların çoğu normal bir yaşam sürdürebilir ve fiziksel aktiviteleri kısıtlanmaz. Egzersiz ve fiziksel tedavi yöntemleri, tedavi sürecinin bir parçası olarak kullanılabilir ve göğüs kaslarının güçlendirilmesine yardımcı olabilir. Solunum egzerszleri oldukça yoğun çalışılan egzersiz grupları arasında yer alır. Ayrıca, bu tedaviler hastanın yaşam kalitesini artırabilir ve özgüvenini yeniden kazandırabilir.
Pectus Carinatum, estetik ve fiziksel etkileri olan bir göğüs duvarı deformitesidir. Tedavi seçenekleri, hastanın bireysel durumuna ve deformitenin şiddetine bağlı olarak belirlenir. Erken tanı ve uygun tedavi ile hastaların yaşam kalitesi önemli ölçüde artırılabilir.
Dr. Fzt. Özden Certel
