1927 Lozan Mübadelesi’nde en fazla MÜBADİL gelen şehir 37 bin 174 kişi ile Balıkesir’dir.
Bir Balıkesirli olarak bundan hep gurur duyarım.
GELEN HER MUHACİR TÜRKİYE’DEKİ TÜRK NÜFUSU “BİR” ARTTIRMIŞTIR.
Kırım Harbinden sonra Balıkesir’e ilk muhacir olarak defa Kırım Türkleri geldiler.
Balıkesirli ile hemen kaynaştılar.
Ardından Şeyh Şamil’in esaretinden sonra Kafkasya’da çok büyük sayılarda muhaceret oldu.
Zamanın Balıkesir Müftüsü bütün köy ve kaza müftü ve imamlarını hemen Balıkesir’e çağırarak bir vaaz verdi:
GELEN KARDEŞLERİMİZ MUHACİRDİR.
HAZRET-İ PEYGAMBERİMİZ DE MUHACİR İDİ.
ŞİMDİ GELEN MUHACİRLERİ YESRİB’DE(MEDİNE) ENSARIN HAZRET-İ PEYGAMBERİMİZİ VE ASHABINI KARŞILADIĞI GİBİ KARŞILAYIN.” der.
Gerçekten gelenler hemen yerleştirildiği gibi, ertesi gün İstanbul’a çekilen bir telgrafla Balıkesir’e daha çok muhacir gönderilmesi istenir.
Pek çok yerde muhacirler gemilerden indirilmez, İstanbul’a muhacir istemediklerine dair telgraflar çekilir, gelenler kasaba ve şehirlere sokulmazken Balıkesir’e biraz daha muhacir gönderilir.
Daha sonra gelen diğer göçmen grupları da hep ayni sevgi ve şefkatle karşılandılar.
Muhacirlerin Balıkesir’e gelişlerine çocukken ben de şahit olmuştum.
Yıl galiba 1953dü.
Millî Kuvvetler Caddesine yakın bir evde oturduğumuzdan cadde üzerinde oynuyorduk.
Birden caddede bir hareketlenme oldu.
“Muhacirler geliyor.” denildi.
Gerçekten de Bandırma’dan gelen trenden inen yüz elli kadar muhacir önde erkekler ellerinde bavullar, arkada çocuklar ve kadınlar, ellerinde ve sırtlarında eşyalarla caddeyi doldurmuşlar yukarı doğru yürüyorlardı.
O çevrede oturanlar ve dükkân sahipleri caddenin iki tarafını doldurmuşlar.
“Hoş geldiniz.. Hoş geldiniz kardeşler.. Kardeşler hoş geldiniz..” diye bağırarak gelenleri selâmlıyorlardı.
Ama daha da güzeli esnaf ne satıyorsa çuvallara, torbalara doldurup gelenlere ikram ediyordu.
Fırıncılar çuvallarla ekmek, helvacılar tepsilerle helva getiriyor, dondurmacılar çocuklara dondurma veriyor, şerbetçiler şişelerle şerbet ikram ediyorlardı.
Evlerden de tepsilerle yemekler, küplerin içinde veya tenekelerde kavurmalar veriliyordu.
Balıkesir’e muhacirler gelmişti.
Gelenler birkaç gün Martlı caminde ve başka camilerde misafir edildikten sonra geçici olarak bir yerlere yerleştirildi.
Belediye ve Balıkesirli işbirliğinde çok kısa onlar için iki mahalle inşa edildi.
İsimlerine de: GAZİ OSMAN PAŞA ve PLEVNE MAHALLESİ denildi.
