Mekanik bel ağrısı (mekanik bel lumbalgisi) omurgadaki yapısal problemlere bağlı olarak gelişen ağrılardır. Bu ağrıların sebebi genellikle omurgayı oluşturan diskler, faset eklemleri, kaslar, bağlar, veya sinirlerden kaynaklanır. Mekanik olarak adlandırılmasının sebebi, bu ağrının omurganın hareketine, duruşuna veya yüklenmesine bağlı olarak artmasıdır. Yani, harekete bağlı olarak artan ya da azalan bir ağrıdır. Bu tür ağrılar travmalar, aşırı yüklenme, duruş bozuklukları veya yanlış hareketler sonucu ortaya çıkabilir.
Nedenleri arasında; kas zorlanmaları (Ağır kaldırma, ani hareketler veya yanlış duruş gibi sebeplerle kaslarda zorlanma olabilir.), faset eklem problemleri (Omurganın arka kısmında yer alan eklemlerde meydana gelen dejenerasyonlar veya hasarlar ağrıya sebep olabilir.), disk problemleri (Omurlar arasındaki disklerde meydana gelen fıtıklaşmalar veya dejenerasyonlar bel ağrısına yol açabilir.), duruş bozuklukları (Uzun süreli yanlış pozisyonlarda oturma veya ayakta durma, mekanik bel ağrısına neden olabilir.), yaşlanmaya bağlı dejenerasyon (Zamanla omurgada aşınma ve yıpranma meydana gelir.) yer almaktadır.
Belirtileri ise; hareketle artan bel ağrısı, genellikle belirli bir pozisyonda rahatlama, sertlik ve kas spazmları, eğilme, dönme veya ağır kaldırma sırasında ağrının artması olarak sıralanabilir.
Tedavi yöntemlerini ifade etmek istersek;
Dinlenme ve Aktivite Düzenlemesi: Ağrının şiddetli olduğu dönemlerde kısa süreli dinlenme önerilir. Ancak uzun süreli hareketsizlik, kasları zayıflattığı için önerilmez. Aktif kalmak, ağrının daha hızlı geçmesine yardımcı olabilir.
Fizik Tedavi ve Egzersiz: Bel kaslarını güçlendiren egzersizler ve omurga hareketliliğini artıran esneme hareketleri mekanik bel ağrısının tedavisinde etkilidir. Fizik tedavi uzmanları, hastaya uygun egzersiz programları önerir.
Ağrı Kesici ve Anti-inflamatuvar İlaçlar: Non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAID) ağrıyı ve iltihabı azaltmak için kullanılır. Kas gevşeticiler de kas spazmlarını rahatlatabilir.
Sıcak/Soğuk Uygulama: Akut dönemde soğuk kompres, ağrıyı hafifletebilir. Daha sonra, kasları gevşetmek için sıcak uygulama yapılabilir.
Manuel Terapi: Fizyoterapistler veya chiropraktörler tarafından yapılan manipülasyonlar, omurgadaki hareketliliği geri kazanmaya yardımcı olabilir.
Enjeksiyonlar: Ağrının şiddetli ve uzun süreli olduğu durumlarda, omurga etrafına steroid enjeksiyonları yapılabilir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Duruşun düzeltilmesi, düzenli egzersiz, kilo kontrolü ve ergonomik düzenlemeler (örneğin uygun sandalye kullanımı) bel ağrısının tekrarını önlemeye yardımcı olabilir.
Mekanik bel ağrısı genellikle konservatif tedavi yöntemleriyle düzelir. Ancak uzun süreli ve ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon, öğrenilen egzersizler; tedavinin bir parçası olup, yeniden düzenlediğimiz yaşamda bizlere yol gösterici olabilir.
Dr. Fzt. Özden Certel
