Bu hafta tarihimizdeki çok önemli bir zafer olan Kut’ül Amare zaferinin108’nci yıldönümü. Bundan dolayı bu haftaki sohbet konumuz bu büyük zaferimiz ve komutanının üzerine olacaktır.
1.Dünya savaşının en önemli cephelerinden biriside Irak cephesidir. İngiltere Hint Okyanusunu emniyete almak ve sömürgesi olan Hindistan’dan kolayca cephelere malzeme taşımak için Basra Körfezinden Irak kıyılarına çıkmıştı. Burada Osmanlı orduları ile İngiliz orduları arasında kıyasıya bir savaş başlamıştı. İngilizler ilerleyip Bağdat’ı ele geçirmek istiyorlardı. Bu bölgeyi ise 6. Ordu korumaktaydı. 6.Ordu Komutanı Goltz Paşa idi. İngiliz birlikleri bu ilerleme sırasında 22. Kasım.1915’te Salmanı Pak çarpışmasında yenilerek Kut kentine geri çekildi.
Goltz Paşa’nın emriyle Irak komutanı Albay Sakallı Nurettin 27.Aralık.1915’de Kut’u kuşattı. Böylece Kut kuşatması başlamış oldu. İngilizler Kut’u kurtarmak için saldırılara başladılar. General Aylmer komutasında Tigris kolordusu hücuma kalktı ve yenilerek geri çekilmek zorunda kaldı. Bu muharebe sırasında bir ara geri çekilme emri veren Sakallı Nurettin Goltz Paşa tarafından görevden alındı ve yerine Mirliva Halil Paşa getirildi. Böylece kuşatmanın komutası Halil Paşa’ya geçti. İngiliz ordusu tekrar saldırdı.
13.Ocak.1916’da Vadi muharebesini, 21.Ocak.1916’da Hannah muharebesini kaybetti. Tekrar hazırlıklara başlayıp 8.Mart.1916’da yeniden saldırdılar. Bu sefer Sabis tepeleri çevresine saldırmışlardı. Burada görevli Albay Ali İhsan Bey karşısında yeniden yenilerek geri çekildiler. Bu mağlubiyetler üzerine General Aylmer görevden alındı. Bu arada 19.Nisan.1916 tarihinde Goltz Paşa tifüsten öldü. Yerine vekil olarak Halil Paşa atandı. İngiliz birlikleri kıskaçta kalmışlardı. Erzak yardımı da gelmiyordu. İngilizler erzak ulaştırmak için önce uçaklardan un çuvalları atmayı denediler. Bunu fark eden Osmanlı uçakları bu uçakları bertaraf etti. Bunun üzerine erzak yüklü vapurla gece erzak ulaştırmaya çalıştılar. Bunu da fark eden birliklerimiz bu girişimi de durdurdu. Bunun üzerine İngiliz komutanı Townshend kuşatmanın kaldırılması için para teklif etti. Halil Paşa durumu Harbiye Nazırı Enver Paşa’ya bildirdi. Kabul edilmedi. Townshend bu sefer teslim olmak zorunda kaldı.29.Nisan.1916 günü başta General Townshend olmak üzere 5 general 277 subay ve 13500 asker İngiliz birlikleri teslim alındı. Townshend İstanbul’a yollandı. Bu büyük zafer 1.Dünya savaşında emperyalistlerin tattığı ikinci büyük yenilgidir. Birincisi Çanakkale zaferi ikincisi Kut zaferidir. Kutlu olsun.
Halil Paşa Enver Paşa’nın amcasıdır. Nuri Paşa’da Enver Paşa’nın kardeşidir. Nuri Paşa daha sonra Kafkas ordusu ile Bakü’yü kurtaracaktır. Bugün Bakü’de bu ordumuz için bir şehitlik vardır. Bu şehitlik Türkiye Azerbaycan arasında büyük bir bağdır. Halil Paşa büyük bir devlet adamı büyük bir askerdir. Tam anlamıyla bir yurtseverdir. Sakarya savaşı öncesinde Enver Paşa Anadolu’ya girmek için Batum’a gelir. Amcası Halil Paşa’ya konuk olur. Çevresi Enver Paşa’yı Anadolu’ya sokmak için çabalamaktadırlar. Halil Paşa Sakarya savaşının sonucunu beklemesini söyler. Çünkü Enver Paşa’nın o sıralarda Anadolu’ya girmesi Anadolu’da ikilik çıkaracaktır. Yardımcısı “Ya Mustafa Kemal savaşı kazanırsa” der. Bunun üzerine Halil Paşa” O zaman vatan kurtulur” diye yanıt verir. Enver Paşa Sakarya savaşının sonucunu bekler ve Sakarya zaferi sonunda Türkistan’a gider. Cumhuriyet kurulduktan sonra Halil Paşa ile kardeşi Nuri Paşa İstanbul’da bir silah fabrikası kurarlar ve silah üreterek ordumuza yardımcı olurlar.1949 yılında fabrikaları bomba ile patlatılır ve Nuri Paşa şehit olur. Halil Paşa 1957 yılında Hakka yürür. Kendisini ve kardeşi Nuri Paşa’yı minnetle yad ediyorum. Ruhları şad olsun. Saygılar.
