Bu hafta Kurtuluş savaşımızda zaferlerimizin başladığı haftadır. Zemheri ayının soğuğunda sıcak gelişmeler olmuştur. Şimdi anlatmaya başlayalım. Ulu önder Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919 tarihinde Samsun’a çıkmasıyla başlayan Kurtuluş savaşımızda 1919 yılı kongreler yılı olmuştur. Bu yıl içinde önce Erzurum kongresi, sonra Sivas kongresi toplanmıştır. Aynı zamanda 1918 yılı içinde dağıtılan ve yenilenmeyen Meclisi Mebusan’ın yeniden toplanması için İstanbul’a baskı yılıdır. İstanbul hükümeti bu baskılara dayanamayarak seçimleri yenilemiş ve Meclisi Mebusan’ı toplamıştır. 1920 yılı ise meclisler yılıdır. Bu yılın ocak ayında Meclisi Mebusan toplanmış ve Misak-ı Milli’yi kabul etmiştir. Bunun üzerine İngilizler 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgal ederek Meclisi dağıtmışlardır. Bu gelişmeler üzerine meclis 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da toplanmıştır. Artık meclis güvenli yerde tüm iktidarı eline almış vaziyette mücadeleye başlamıştır.
15 Mayıs 1919 tarihinde Yunan ordusunun İzmir’e çıkıp işgal etmesi ile Ege bölgesinde direniş hareketleri başlamıştır. Direnişi yurtsever subaylar örgütlemiş ve Ege zeybekleri destek vermiştir. Böylece Kuvayı Milliye doğmuştur. Yunanlılar Milne hattı denilen Soma, Akhisar ve Aydın hattına kadar Egeyi işgal etmişler ve durmuşlardır. Bu arada itilaf devletleri Osmanlı ile yapacakları barış görüşmelerini olgunlaştırmaktadırlar. Yapılan ön görüşmelerde Sevr antlaşması ortaya çıkmıştır. Bunu haber alan Ankara buna itiraz etmiştir. İstanbul hükümeti ise bu antlaşmaya razıdır. Ankara hükümetinin bu isteklere karşı çıkması sonucu Ankara hükümetini ezip kabul ettirebilmek için İtilaf devletleri tarafından Yunan ordusu 22 Haziran 1920 tarihinde ileri harekata geçirilmiştir. Yunan ordusu 30 Haziran’da Balıkesir’i, 8 Temmuz’da Bursa’yı işgal etmiştir. 29 Ağustos’ta da Yunanlıların güney grubu Uşak’ı işgal etmiştir.
Bu arada İstanbul hükümetinin teşvikleri ile Yozgat, Düzce, Bozkır, Bolu, Anzavur gibi pek çok iç isyan çıkmıştır. Ankara hükümeti bu isyanları milis kuvvetlerden olan Çerkez Ethem’in Kuvvayı Seyyaresi ile bastırmıştır. Bu arada TBMM açılmasından itibaren orduyu yeniden düzenleme çalışmalarına başlamıştır. İsmet İnönü Genelkurmay Başkanı olup orduyu düzenleme işini üstlenmiştir. Orduyu düzenlerken Çerkez Ethem düzenli orduya katılmayı ret edince sorun çıkmış ve Çerkez Ethem isyan etmiştir. 10 Ağustos 1920 tarihinde ise İtilaf devletleri İstanbul hükümeti ile Sevr antlaşmasını imzalamışlardır. Fakat bu antlaşmayı Ankara hükümeti kabul etmemiştir. Bunun üzerine Yunan ordusu bu antlaşmayı kabul ettirmek için yeniden ileri harekata geçirilmiştir. Yunan ordusu Bursa’dan Bozüyük taraflarına doğru yürümeye başlamıştır. Kütahya taraflarında ise Çerkez Ethem kuvvetleri isyan halindedir.
Düzenli ordu iki ateş arasındadır. Doğuda Sivas, çevresinde ise Yunan destekli Koçgiri isyanı başlamıştır. Ankara hükümeti Yunan işgal alanı içinde işgal edilmeyen Demirci ilçesine İbrahim Ethem Beyi kaymakam tayin eder. İbrahim Etem Bey Demirci’ye gelir. Bu arada Çerkez Ethem aynı alanda isyan halindedir. Çerkez Ethem’in sadık adamlarından Parti Pehlivanı yaptıklarının yalnış olduğunu dair ikna eder. Düzenli birliklerin bir kısmı da isyancıların üzerine gelince isyan çabuk bastırılır. Çerkez Ethem Susurluk çevresinde Yunanlara sığınır. Koçgiri isyanı ise Topal Osman kuvvetleri tarafından bastırılır.
Düzenli ordu 6 Ocak 1921 tarihinde Yunan ordusunu İnönü mevzilerinde karşılar. 11 Ocak’a kadar çatışmalar olur ve 11 Ocak günü Yunan ordusu yenilgiyi kabul ederek geri çekilir. Bu Kurtuluş Savaşımızda ilk zaferimizdir. Bu zaferimiz sonucu meclisin morali artmış ,vergi ve askere alma işi düzene sokulmuştur. Sovyetler ile Moskova antlaşması imzalanmıştır. İtilaf devletleri Londra konferansını düzenlenmek zorunda kalmıştır. 12 Mart’ta İstiklal marşımız kabul edilmiştir. 20 Ocak’ta da ilk anayasamız kabul edilmiştir. Bu zaferle devlet olmanın gerekleri tamamlanmıştır. Bugün Bozüyük taraflarında dolaşacak olursanız pek çok kıyıda köşede şehitlikler görürsünüz. Bu şehitliklerimiz bu zaferimiz sırasında olan şehitlerimizdir. Hepsine minnettarız. Ruhları şad olsun. Büyük zaferin ilk kıvılcımı 1.İnönü zaferidir. Kutlu olsun. Saygılarımla.
7 Ocak 2024
Sinan Kahyaoğlu
