1 Azerbaycan Manatı, yazının kaleme alındığı dakikalarda 13,93 TL
1 Bulgar Levası 13,10 TL.
Dünya haritasında yerini gösteremeyeceğimiz, adı sanı duyulmayan ve TL’den değerli para birimine sahip olan ülkeleri saymamıza gerek var mı, zaman zaman basına yansıyor zaten.
Ama ekonominin hali eminiz Mehmet Şimşek’e de, yeni TCMB Başkanı’na da saç baş yolduruyordur.
Zaten perişan durumda olan tablo; bir de seçim dönemi açılan musluklarla iyice berbat bir hal aldı.
Bi koptuk ki epistemolojik, tekrar bağlanabilir miyiz evrensel kurallara, aşk olsun.
Temmuz döneminde asgari ücret kaç lira olacak, günlerdir gündemde.
Kaç olursa olsun; kısır döngü içinde sarmalanıp duruyoruz, farkında mıyız?..
Rakamsal yükselme alım gücünü artırıyor mu ki?..
Asgari ücrete gelen zam, sokağa gelen zamla uçup gitmiyor mu zaten.
Dahası, asgari ücrete gelen zamla pek çok işveren; küçük işletme, serbest meslek mensubu gibi; dev işletmeler haricindeki kesimde de sıkıntı büyük.
Onlar çarkı döndüremediğinden bu kez işçi çıkarmak zorunda kalıyorlar, bu kez işsizlik artıyor gidiyor.
Dahası, işveren de kendi ürününe zam yapıyor ve gerek dövize bağlı ve gerek iç maliyetleri kendi de yansıtmak zorunda kalıyor.
Haliyle çarşı, pazar, market cayır cayır…
Bir ay zamlanmayan ürün söyleyebilir misiniz?..
En basit örneği damacana su, iki sipariş aynı fiyattan verebildiyseniz amenna, üçüncü siparişte zam görmemeniz olası değil.
Aralık 2021’e dönelim.
O zaman asgari ücret 2825 TL imiş.
25-30 TL olan bir kilo beyaz peynir ile o zaman 100-110 kg peynir aranabilirken…
Haziran 2023’da asgari ücret 8500 TL.
Beyaz peynir ortalama 160 TL.
Şimdi alınan peynir: 53 kilo.
Vatandaş anlamaz makro ekonomi, mikro ekonomi, ortodoks yaklaşım, heteredoks politika, epistemoloji, cari açık, vs vs..
Vatandaşın ekonomisi budur.
Asgari ücrete zam, sarmal içinde rakamsal tatmine yöneliktir o kadar.
Bulgar Levası’na bakın.
Azeri Manat’ına bakın.
Peynir fiyatına bakın.
Dün alabildiğinizi bugün alabiliyor musunuz?
Alım gücü yerlere serilmiş vaziyette.
Ne yapacak, nasıl yapacak Hazine, TCMB?..
Ekonomiden mucize beklemek tam hayallere yolculuk.
Derin darbenin atlatılması için tamamen bağımsız kararlar alınabilir, üretime odaklı reel politikalar güdülebilirse ala…
Ama Merkez Bankası Başkanı; kuruma bağlı genel müdürleri atayabilirken, kendisine bağlı çalışacak başkan yardımcılarını atayamıyor. Faizlerin yönüne karar veren Para Politikası Kurulu üyelerini de re’sen atayamıyor. Yardımcıları Cumhurbaşkanı atarken, üyeleri yine Cumhurbaşkanı onayı ile atayabiliyor.
Bağımsızlık olabilmesi mümkün mü o zaman?..
Aynı HSK gibi.
HSK güya bağımsız tarafsız…
Başkanı Adalet Bakanı!
Neyse…
Sözün kısası…
Daha az peynir yemeye devam ediyoruz…
Alım gücü yükselmediği sürece, nasıl zenginleşeceğiz?..
