Bir kenti nasıl taşırsınız geleceğe?..
Gökdelenlerle mi misal?..
Eski kentlere, eski eserlere bakıyoruz; baktıkça, hayretten ısıracak parmak kalmıyor ellerimizde.
Efes, Milet, Zeugma, Ani, Göbeklitepe, Hattuşaş…
Çatalhöyük, Knidos, Milet, Olimpos, Afrodisias, Assos, Truva…
Say say bitmiyor, bitmez.
Binlerce yıl öncesinden bugüne gelmişler.
Hayret ediyorsunuz…
Yapılaşmayı, düzeni, sanatı, süs eşyalarını, mutfak gereçlerini gördükçe…
Onlar binlerce yıl geriden gelenlerse bugün bizler ne kadar ilerideyiz diye düşünüyor insan ki bu cümlenin devamı aslında şu; onlar mı asıl geleceği yaşamış, bizler mi geride kalmışız?
Estetik ve düşüncenin insanı bir oradan bir buraya götüren kesitleri bunlar.
Bugün, bugünkü imkanlarla ne kadar da basit yaşadığımızı gösteriyor her biri ve ayrı ayrı.
Bugünden geleceğe bizden ne kalacak?..
Mimar Sinan’ın camileri kadar güzel, kalıcı, özel bir cami bile yapamıyoruz…
Ruh ve sanat o zamanlarda birbirinin içine girmiş, akla etki ederek şaheserler yaratmış da bugün devasa yapılar ortaya çıksa da hangisi o günlerden gelenler kadar derinden etkileyebiliyor bizi?
Kentlerimizi betona teslim etmişiz.
Heykellerden nefret eden belediye başkanlarımız var.
Yeşili önemsemeyen kafamız var.
Şehirlerimizdeki yeşil oranına baktığınızda, Avrupa’da şehir merkezlerinde en az yeşil bizde..
Eloğlu; gökyüzünden baktığınızda sanki ormanların içine saklamış şehirleri.
İstanbul’a bir giriyorsunuz, içiniz bunalıyor…
Dünyanın gerdanlığını bile yok etmişiz ki, bile bile, göre göre ve yıllarca… Şimdi hayıflanmak ne de nafile!
Kentleri geleceğe taşıyabilecek miyiz?..
“Umarız olmaz, şimdi olmaz, hiç olmaz” diye dua ettiğimiz ama bilim tarafından olacağı “kesin” olarak nitelenen büyük depremi kuzu kuzu beklerken 1999 sonrası oluşturulan toplanma alanlarını bile AVM’lerle, otoparklarla, kamu kurumlarıyla yok etmedik mi?..
Öyle bir deprem sonrası ne kalacak 21.yüzyıl insanından miras olarak geleceğe?..
Sultanahmet kalır, Ayasofya kalır, geçmişten gelen nice tarih kalır da bugünden ne kalır geleceğe?..
Sahi; ne var elimizde ki bir Galata Kulesi gibi, bir Kız Kulesi gibi?..
İstanbul böyle ya diğer kentler?..
Balıkesir misal..
Şehir merkezindeki çirkin ve inanılmaz sıkışıklık dışında elimizde ne var geleceğe uzatabileceğimiz?
Saat Kulesi kalır; geçmişi saygıyla selamlarcasına da bugünden bahsediyoruz asıl… Bugünkü kentlerden geleceğe neyi taşıyabilecek, neyimiz ayakta tutunabilecek ki?..
“Yıkılır, yerine yenisini yaparız” mı?..
İleriki kuşaklar yüz yıl sonra iki yüz yıl sonra belki de bugünlerden hiçbir şey bulamayacaklar ve onlar da bizim gibi Truva’ya, Milet’e bakıp parmak ısıracaklar…
Bir kenti nasıl geleceğe taşırsınız?..
Değerler, simgeler, eserlerdir şehirleri ölümsüz kılan…
Betona boğarsanız, sanatı ve eserleri dışlarsanız ha koca şehir olmuş elinizde ha gökyüzünü delen gökdelen ne fark eder?..
“Çuvala Doldurulmuş Kediler” isimli kitabında Aziz Nesin ne diyor bakınız:
“Ne denli büyük, görkemli yapılar kurarsanız kurunuz, ne denli geniş yollar, köprüler açarsanız açınız, İstanbul’un kendi kültürü olmayınca , bu kenti dangıldulluktan, insan ilişkilerindeki yabanıllıktan, ilkellikten kurtarıp değil modern bir kent, çağcıl bir köy bile yapamazsınız”
Kent kültürü diyor…Acı söylüyor…
Dangıldungullaktan kurtarmaktan bahsediyor…
Sadece İstanbul değil, pek çok kent için söylüyor bunları…
Bugün kendi kültürünü oluşturan Eskişehir gibi bir kent var elimizde, tarihine sahip çıkarak kabuğunda kendini biraz koruyabilen Mardin belki, Kars belki biraz…
Dahası var mı?..
İstanbul’u, Balıkesir’i, nice başka kenti nasıl taşıyacağız geleceğe?..
Sadece beton olarak mı?
Kurutarak ve tüketerek mi?
