Efsaneler ve bereket diyarı Kazdağları, bu yörenin sosyo-kültürel yapılarını da yansıtıyor. Her efsanenin, hikâyenin gelecek nesillere bıraktığı bir öğüt var.
Bugüne kadar Kazdağı çevresinde oluşan efsanelerin, hikâyelerin, masalların toplum üzerindeki etkisi incelenmemiştir. Akademisyenler, bunların varyantlarını aktarmaktan öte gidememiştir. Oysa Sarıkız efsanesi, toplumun ahlakî değerlerini, inançlarını görkemli bir tabiatla bütünleştirerek bize sunmaktadır.
Efsanenin doğuş zamanının tespit edilememesi efsanenin yayılışını yüzyıllar öncesine kadar götürmektedir.
Sarıkızın Çanakkale’ye bağlı Ayvacık ilçesinin Gürpınar köyünde doğmuş olmasına rağmen aile, köken olarak- söylentilere göre- Edremitlidir. Türklerin Batı Anadolu’ya yerleşmesiyle benzer efsanelerin dilden dile dolaştığı söylenebilir.
Tarihi tapınağı, yel değirmenleri ve yeşilliği ile tanınana Gülpınar köyünde ailesi ile mutlu bir hayat yaşayan Sarıkızın hayatı, annelerinin ölümüyle değişir.
Çoban olan babası, eşinin ölümüne çok üzülür. Köyde sevilip sayılmasına rağmen karısıyla olan anılarını, her gün tekrar tekrar yaşayacağını düşünerek Gülpınar köyünden ayrılmaya karar verir.
Temiz ahlâklı, dindar babasının bir rivayete göre adı Cılbak Baba’dır.
Cılbak Baba, Sarıkızın olurunu alarak Güre’ye gelir ve Kavurmacılar köyüne yerleşir O tarihlerde Güre ve çevresinde büyük ve küçükbaş hayvancılığı yaygındır. Çobanlık revaçta bir meslektir. Halk malını teslim edecek çobanda dürüstlük, çalışkanlık arar. Cılbak Baba, burada sevdiği çobanlığı hakkıyla yapar. Köy halkı hayvanlarını Cılbak Baba’ya güvenle teslim eder.
Kışın Kavurmacılar köyü ve civarında çobanlık yapan Cılbak Baba kızına 12 kaz alır. Baba koyunları kimi zaman da büyükbaş hayvanları yayarken kızı da yanında kazları güder. Yaz gelince Baba –kız Kazdağılarına çıkar.
Cılbak Baba, Kazdağılarının muhteşem tabiatı karşısında tefekküre dalar. Derin vadiler, çağıl çağıl akan derler onu etkiler. Eşsiz güzellikleri yarattığı ve görmesini sağladığı için Tanrı’ya şükreder. İbadetini eksiksiz yerine getirir.
Cılbak Baba, yaşı ilerleyince Hacca gitmek ister. Sarıkız, genç kız olmuştur. O da babası gibi Tanrı’ya samimi olarak sarılmakta, dinin gereklerini yerine getirmektedir.
Cılbak Baba’nın endişesi kendisi Haçta iken kızının yalnız kalmasıdır. Sarıkız babasının iç çatışmalarını sezer. Babasının üzülmemesi için ona güven veriri. Kendisinin büyüdüğünü ve komşularının iyi insanlar olduğunu söyleyerek babasının gönül rahatlığıyla Hacca gitmesini sağlar.
O tarihlerde Hacca gitmek kolay değildir. Sevap diye kimi yayan olarak kimi de hayvan sırtında aylarca yolculuk etmekteydi. Cılbak Baba’nın hac yolculuğu da aylar sürer.
Sarıkızın güzelliği yörede duyuldukça onunla evlenmek isteyenler çoğalır. Evlerinin önünden geçen gençler, Sarıkıza açıkça aşklarını ilan eder. Bu durumdan rahatsız olan Sarıkız, Allah’a yönelir. Gece gündüz ibadetle meşgul olur. Babasının bıraktığı parayla ve evindeki erzakla geçinmeye çalışır. Kimi zaman günlerini evinin bahçesindeki kazlarla geçirir. Babasının sağ salim dönmesi için Tanrı’ya dua eder.
Sarıkızın dış dünya ile ilgisini kesip, topluma karışmaması seher vaktinde evinin idare lambasıyla aydınlanması komşularını şüphelendirir. Gençler onu görmek onunla evlenmek için can atarlar.
Sarıkız hiç kimseye umut vermez.
Sarıkızın gençlere karşı katı tutumu karşısında kimi gençler kendilerine pay çıkarmak için Sarıkızla arkadaş oldukları yalanını söylerler. Diğer gençler de Sarıkızı başkasına kaptırmamak için aynı iftirayı yayınca yalan gerçek gibi köyde ve Güre’de dilden dile dolaşır.
(Devam edecek)
