Kurtuluş Savaşımız bir destandır. Yaşanmış bir destan.
İzmir’in Yunanlılar tarafından işgali ile başlayan direnişler dalga dalga büyümekteydi. Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıkarak Kurtuluş savaşını başlattı.
Havza genelgesi. Amasya genelgesi, Erzurum ve Sivas kongreleri ardından 27 Aralık 1919 günü Ankara’ya geliş. Bu arada Anadolu’nun baskısıyla yapılan seçimler ve 10 Ocak 1920 tarihinde İstanbul’da toplanan Meclisi Mebusan. Meclisi Mebusan’ın 28 Ocak’ta aldığı Misakı Milli kararı üzerine 16 Mart’ta İstanbul’un işgali. Meclisin dağıtılması.
Bunun üzerine alınan bir kararla yeni meclisin Ankara’da toplanacağı ilan edilir. 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da Büyük Millet Meclisi açılarak göreve başlar. Bu meclis yurdu kurtaran Gazi Meclis’tir. Meclis başkanı Mustafa Kemal’dir.
Meclis bir hükümet kurarak hızla çalışmalara başlar. Önce ordunun kurulması gerekmektedir. Meclisin kurulmasına kadar geçen sürede Yunan ordusunu Kuvayı Milliye kuvvetleri durdurmaktadır. Fakat bunlar başıbozuk güçlerdir. Düzenli ordu karşısında uzun süre dayanamazlar.
Ordunun düzenlenmesi görevi İsmet İnönü’ye verilir. Ordu hızla düzenlenir ve düşmanı karşılayacak hale getirilir. Bu arada 20 Haziran tarihinde hazırlanmakta olan Sevr anlaşmasını kabule hazırlamak için Yunan ordusu ileri harekata geçirilir.
Yunan ordusu 8 Temmuz’da Bursa’yı işgal eder.10 Ağustos günü de Sevr anlaşması imzalanır.
İstanbul hükümeti ve padişah Sevr anlaşmasını kabul etmiştir. Ankara hükümeti ise buna karşıdır. 1921 yılı başında Sevr anlaşmasını Ankara hükümetine kabul ettirmek için Yunan ordusu ileri harekata geçer. İnönü mevzilerinde Yunan ordusunu ordumuz karşılar.
Bu arada Çerkez Ethem de ayaklanmıştır. Kütahya çevresinde Çerkez Ethem kuvvetleri dağıtılır. Yunan ordusu karşılanır. Yunan ordusu sert bir direnişle karşılaşınca geri çekilir. Böylece Kurtuluş savaşımızın savaşlar bölümü başlamış olur. Birinci İnönü Zaferi ilk zaferimizdir. 10 Ocak 1921 tarihinde kazanılmıştır.
Bu zaferden sonra 20 Ocak 1921 tarihinde Meclis 1921 Anayasası denilen anayasayı kabul eder. İtilaf devletleri Ankara hükümetini gevşetmek amacıyla Londra’da görüşme talep eder. Heyetimiz görüşmeye giderken Yunan ordusu güneyde Afyon üzerine, kuzeyde Eskişehir üzerine ileri harekata geçer. Daha donanımlı ve hazırlıklıdır. Güney hattında Afyon’u işgal eder. Kuzey hattında İnönü mevzilerinde durdurulur. Durumun nazikliği üzerine Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa cepheye gelir. Muhafız alayı cepheye sevk edilir.
27 Mart günü yapılan karşı taarruzla Afyon kurtarılır. İnönü mevzilerinde düşman geri püskürtülür.1 Nisan 1921 günü İsmet Paşa meclise çektiği telgrafta “düşmanın savaş alanını silahlarımıza terk ederek çekildiğini” söyler.
Bunun üzerine Mustafa Kemal kendisine çektiği telgrafta “Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makus talihini de yendiniz” demiştir.
Bugün Bozüyük’ten Eskişehir’e doğru giderken yolun solunda tepelerin birinin üzerinde bir anıt görülür. Burası Metristepe’dir. İnönü zaferlerinde merkez karargahtır. Yapılan anıtta savaşta şehit düşenlerin isimleri vardır.
Fakir Nisan’da gittiğinde etrafta kar vardı. Bu savaşta şehit olanlar İnönü Şehitliğine defnedilmişlerdir. Ayrıca Dodurga yakınlarında da Birinci İnönü şehitleri yatmaktadır.
Bilecik’te görev yaparken Edebalı türbesinin altında yıkılmış camiler vardı. Minareler yıkılmış ve yangın izleri görülmekte idi. Camilerin çatıları yoktu.
Yine Söğüt’ü ziyaretimde Ertuğrul Gazi türbesinin pencere kepenklerinde kurşun delikleri bulunuyordu.
Yunanlar buraları işgal ettiğinde camileri yıkıp yakmış, Ertuğrul Gazi türbesini kurşunlamışlardı. Bu kurşun delikleri o günlerin tanığı olarak korunuyorlardı.
İkinci İnönü zaferinden sonra güven daha da arttı. Zaferin sonunda Fransa Ankara hükümetini tanımıştır. Malta’da bulunan Türk esirler serbest bırakılmış ve yurda dönmüşlerdir. İtalya Türk topraklarından çekilmeye başlamıştır. Halkın devlete ve orduya güveni artmıştır. Bu zaferle düşman cephesi parçalanmış ve İngiltere müttefikleri Fransa ile İtalya tarafından terk edilmiştir. İngiltere Yunan ordusunu kullanmaya devam edecek ve bu zaferlerin ardından yeniden Haziran ayında saldırıya geçeceklerdir. Bu saldırıya Eskişehir-Kütahya savaşları denir.
Bu savaşlarda Afyon’u alan Yunanlılar ilerlerken Mustafa Kemal ordunun Sakarya’nın doğusuna çekilmesini emreder. Ordu Sakarya’nın doğusuna çekilir. Yani Polatlı ile Haymana yakınlarına konuşlanır. Yunan ordusu Eskişehir’i alarak Sakarya önlerine gelir. Burada aynı yıl içinde dördüncü savaşımız olan Sakarya Savaşı yapılır ve Sakarya Zaferi kazanılır.
Sakarya zaferinden sonra Yunan ordusu Afyon hattına çekilerek savunma durumuna geçer. Saldırı sırası bizdedir.
Bir yıl hazırlıktan sonra 26 Ağustos 1922 tarihinde Büyük Taarruz başlar ve 9 Eylül’de Yunan ordusu İzmir’de denize dökülerek Kurtuluş Savaşının askeri kısmı biter. Sıra diplomatik kısmındadır. Diplomatik bölümde de baş delege İsmet İnönü’dür. Mudanya Ateşkes Antlaşması ve Lozan Barış Antlaşması ile Kurtuluş Savaşı sona erer. Ardından kuruluş mücadelesi başlar.
29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyetin ilan edilmesi ile ulusal devletimiz doğar.
Şehitlerimizin ve savaşa katılan kahramanlarımızın ruhları şad olsun. Hepsine minnettarız. Saygılarımla.
