Rafet TOPALAK(Halk Oyunları Araştırmacısı)
Bengi’nin sözlük anlamı:
Sonu gelmeyen, sonsuz demektir.
“Aşağı hava” adıyla oynanan Pamukçu Bengisidir. Bengi, kazanılan bir savaş sonrası verilen şölende oynanan oyun olduğu söylenmektedir.
Oyun ahha, dehha, bengii gibi coşku naraları atarak oynanır.
Bengi oyunu bir yiğitlik gösterisidir.
“Biz sonsuza kadar güçlüyüz” anlamındadır.
1927’den bu yana oynanan oyunlar;
İkili güvende, toplu güvende, bengi ve karşılamadır.
Bu oyunlar eskiden “odalarda” kış eğlencelerinde (erfene ve sohbet) sıklıkla oynanırdı.
Harmanlarda, düğün başlagıcında gelinin hamam dönüşü gelini karşılamak için ve gülgülü şenliklerinde oynanır.
Böylelikle genç kuşaklar oyunu bu tür etkinliklerde görerek öğrenir ve kendileri yavaş yavaş oyun gruplarına girerek oynamaya başlar.
Yörede eskiden kadınlarımız; ayrı oyun kurduklarında kendi aralarında aşağı yoldan, ambar altı, ağır hava ve manili kaşıklı oyunları oynarlardı.
Erkek oyunları eskiden zilli maşa, darbuka, def, kaşık eşliğinde aklına gelen maniler eşliğinde söylenerek oynanırdı.
İKİLİ GÜVENDE
Kendine güvenen en iyi oynayan iki kişi tarafından oynanır. Çok hareketlidir, çökme ve dönmeler çok belirgindir.
İki grup arasında savaş öncesi grupları temsilen iki kişi tarafından oynanan güç gösterisidir.
TOPLU GÜVENDE
İkili güvende oyununun müziğinden daha ağır bir ritimle oynanır.
Yörede bu oyun doğru hava olarak bilinir. İki, dört, altı , sekiz ve daha fazla gruplarla oynanırsa coşkulu ve gösterişli olur.
Bu oyunlar ile ekip olarak köy dışında ilk defa 1931 yılında, bir törende Balıkesir halkına gösteri yapılmıştır.
1934 yılında Atatürk’ümüzün Balıkesir’i ziyareti sırasında tren garında coşkulu bir şekilde oynayarak Efelerin Efesini karşılamışlardır. Atatürk’ün en sevdiği oyunun Zeybek değil, Pamukçu Bengisi olduğu söylenir.
Bu oyunlar düğünlerde, eğlencelerde oynandığı gibi oynanır. Yarışmalara hiç prova yapmadan girilir. Sadece kültür-Fizik haraketleri yaparlarmış.
1957 yılında kurulan Pamukçu Güzelleştirme ve Yardımlaşma Derneği, Pamukçu’yu ve Balıkesir’i başarılı bir şekilde 1990’ lı yıllara kadar temsil etmiştir.
1970 yılında Pamukçu belediyesinin kuruluş yazışmaları, bu dernek üzerinden başlayarak gerçekleşmiştir.
Ayrıca; “Pamukçu Bengi Yaşatma Derneği” yıllardır bu oyunları sürdürerek gelecek kuşaklara emanet olarak BENGİ’yi doğru bir şekilde devretmeye uğraşmaktadır.
Bu oyunlar 2011 yılında Balıkesir İl Kültür Müdürlüğü tarafından “İL SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS” kapsamına alınmıştır.
TÜRK STANDARTLARI ENSTİTÜSÜ tarafından marka tescili aynı yılda yapılmıştır. (Devam Edecek)
