Gazi Mustafa Kemal Atatürk Balıkesir’e ilk kez gelişinde “Mareşal” üniformasıyla halkı selamlamıştı..
Merhum Veçhi Ersun hatıralarında o günün canlı tanığı iken Paşa’yı Mili Kuvvetler caddesinde görmüş ve şöyle anlatmıştı..
***
Üzerinde Mareşal üniforması..
“Sırtında kaputu..
Başında siyah astragan kalpağı..
Ayağında körüklü çizmeleri..”
***
Başkomutan dediğin
böyle olurdu!..
Daha nasıl olsun ki?..
“Ordular!.İlk hedefiniz Akdeniz!.”
Komutunu veren..
Bir cesur yürekti o..
Halkı onu ilk defa görüyordu..
Cepheden cepheye koşturan..
Yedi düvele kafa tutan..
O adam nasıl biriydi?..
O zaman doğru dürüst gazete yok, televizyon hiç yok..
Nereden nasıl görsünki insanlar Mustafa Kemal’i?..
Doğal olarak merak içindeydiler..
O da bunu bildiği için ilk kez geldiği Balıkesir’e “askeri” kıyafeti ile gelmişti..
Hemen yanında da..
Saçlarını bir türbanla çok zarif örtmüş üzerinde siyah mantosuyla eşi Latife hanım yer alıyordu..
O Latife hanım ki..
9 Şubat Perşembe günü..
Edremit ziyaretinde..
Halkın karşısına pantolon ve ceketten oluşan bir kıyafet ile çıkıyordu..
Yüz yıl önce..
Münevver Türk kadını!..
Gazi nin hemen yanındaki bir başka isim ise Kazım Karabekir idi..
Üzerinde askeri kaputu, başında gri renkli kalpağı ve çizmeleriyle bir askeri deha daha..
***
Balıkesir’de kaldığı süre içinde Paşa hazretleri okulları ziyaret etti.
Çünkü eğitime çok önem verir.
Derslere girer öğretmenlerin derslerini takip eder, öğretmene sorduğu gibi öğrencilere de sorular sorar..
Çünkü bilge bir kişiliktir..
Tarihi de bilir, kimyayı da..
Tabii ekonomiyi de..
O tarihte Balıkesir eşrafından merhum İbrahim Cumalı ..
Dar-ül Hilafet-i Aliye’de öğrencidir..
O zamanın İmam ve Hatip okulu..
Yani Medrese’de öğrencidir.
Gazi; tesadüfen onların sınıfına girer. Öğrencilere bakar ve okulun müdürü Halil Efendi’ye dönerek der ki..
“Hocam..Bu çocuklar ilmiye talebesi..Başlarında sarık üzerlerinde ceket var.”
“Evet efendim” der müdür..
Gazi Paşa “Mesleklerini ifa ederken imam efendilerin giyindiği gibi giyinmeliler.
Durumu müsait olmayanlara biz yaptıralım” der..
Burada aslında ince bir mesajda verir Mustafa Kemal..
Din işlerini meslek edinmiş hocaları kılık kıyafetleriyle ayırt etmek içindir bu mesaj..
***
6-7 Şubat ziyaretleri sonrasında 8 Şubat sabahı Gazi ve beraberindekiler Balya’ya doğru yola çıkarlar..
İlk durak Ergama’dır.
Şimdiki adıyla Gökçeyazı’dır.
Oradada halk evindeki halıları yollara sermiş..
Yöresel giysilerini giymişler, çoluk çocuk karşılamak için hazırdılar..
O günü yaşayan Ergamalılar ve Gazi’nin eşi Latife hanım aynı cümleyi söylerler..
“Hayatımızın en unutulmaz ve zevkli anısını yaşadık”…
Çünkü; Paşa hazretleri ve beraberindeki heyet bir “kahve molası” verdikleri Ergama da 7’den 70’e herkes ile çok samimi diyaloglar kurmuşlardır..
***
Mola sonrası geceleme Balya’da idi..
Balıkesir’den 11.00’de hareket eden otomobil 6 saatte Balya’ya varmıştı..
Ayağının tozuyla ilk ziyaret Hükümet, Belediye ve Müdafaa-i Hukuk Merkezi oldu.
Gazi’nin ilk işi…
Önce mülki memurları dinlemek sonrada Balya’nın ileri gelenlerini kabul etmek oldu…
Balya yeraltı zenginliği ile önemliydi..
Dünyanın en eski madenlerinden biri buradaydı..
1200 yıllık bir geçmişe sahip zengin yataklar Osmanlı döneminde yabancı sermayenin ilgi odağı idi..
Mustafa Kemal geceyi maden bölgesindeki “Saray” isimli bir konutta geçirmeyi tercih etmişti..
Ertesi günkü Edremit ziyareti ise halkla beraber olmanın yanısıra özellikle “askeri birlikleri” denetlemeyle geçmişti daha çok..
Bugün Edremit’e girişte asfaltın hemen yanında yer alan “soğuk tulumba” mevkiinde Edremit halkı O’nu karşılamak üzere toplanmıştı..
İlginçtir..
Kız Mektebi ile Erkek Mektebi öğrencileri koridor yaparak Gazi’yi karşılıyorlardı..
Bir kız öğrenci..
Ata’sını çiçek buketi ile karşılamak için beklerken, Mustafa Kemal otomobili durdurup aşağıya inerek buketi kabul etmişti!..
Gerçekten lider sonradan olunmuyor demek ki..
Lider doğuluyor!..
Gazi’de olduğu gibi..
***
Mustafa Kemal ve beraberindekiler Edremit’te önce Askeri Hastane caddesinde Dr.Cemalettin beyin oturduğu Molvalı Hüseyin beyin evinde onuruna verilen yemeğe katılır.
Burada yemek devam ederken halk dışarıda tezahürat yapmakta Ata’sını görmek istemektedir.
Gazi evin üst kat penceresine çıkarak halkı selamlar ve der’ki…
“Beni Napolyon’a, başkalarına benzetiyorlar.
Ben birşey yapmadım.
Zaferi kazanan Millettir.
Sizsiniz!..
Bu şeref Millete aittir.
Size aittir!.”
Bu sözler üzerine..
O halk yerinde durur mu?..
İzmir’in dağlarında nasıl çiçekler açtıysa..
“Yaşa Mustafa Kemal Paşa yaşa” nidalarıyla yeri göğü inletir..
Kazdağları’ndaki Sarıkız’ın bile dili çözülür!..
Çünkü “Hürriyet” işte böyle bir şeydir.
Mustafa Kemal geceyi Evliyazade Tevfik beyin evinde geçirdikten sıra ertesi sabah Balya’ya doğru yola çıkar..
Burada bir öğle yemeği molasından sonra tekrar 10 Şubat günü Balıkesir’e gelir..
Bu ziyaretlerin tek nedeni vardır.
Sekiz ay sonra doğacak olan
CUMHURİYET!..
