Otomobil şirketi General Motors’un milyonlarca sattığı Pontiac’ın adı Kızılderili reisi Pontiac Obwandiyag’tan alınmadır.
Cherokee modeli Jeep, en fazla satanları arasındaydı.
Kabilenin günümüzdeki reisi Chuck Hoskin bu kullanımla ilgili olarak Car&Driver dergisine şöyle bir açıklamada bulunmuştu: “İsmimizi bir arabanın üzerine yapıştırmak bizi onurlandırmaz.”
Reis, Cherokee ve Grand Cherokee’nin SUV modellerinde Cherokee kabilesinin adını kullanmayı bırakma vaktinin geldiğini, ayrıca topyekün Amerikan yerlilerinin isim, resim, maskot ve takma adlarının başka ürünlerde kullanılmaması gerektiğini de vurgulamıştı.
Amerikan yerlilerine saygısızlık ettiği düşünülen şirketlerden bazıları da şunlar; Ticonderoga kalemleri (Eski bir Indian kasabası), Wamsutta çarşafları (Pokanoket Kabilesi Şefi), Dodge Dakota kamyonet (Kökleri 1600’lere uzanan Sioux kabilesinin bir kolu olan topluluk), Ford Thunderbird otomobil (Iroquois kabilesinin totemi), Jeep Komançi (Kökleri Teksas ve Kansas’ta olan Comanche kabilesi), Piper Aircraft PA-25 Pawnee uçak (Nebraska’daki Pawnee yerlileri).
ABD, birçok ülkenin dış ve iç siyasetine yön verir. Böl, parçala ve yönet anlayışı doğrultusunda, özgürlük ve demokrasi adına şehirlerin üzerine bombalar yağdırır. Kıtanın yerlilerini katlettiğini kabul etmez. Bu konunun gündeme gelmesinden hoşlanmaz. Bütün bunlar da yetmez, asil ve bilge Kızılderililerin isimlerini markalara verir. Bu durum, düpedüz bir sömürüdür.
Peki, ABD tarafından soykırıma uğrayan ve somut olmayan kültürel değerleri sömürülen Kızılderililer kim? İşte kimseye zarar vermeyen, doğa anaya göre kendilerine bir yaşam kuran Kızılderililerin, bazı uygarlıklar ile de benzerlik gösteren yaşamları…
Kuzey Amerika’daki Kızılderililer, söylevlerini özenle hazırlayan bir topluluktur. Şiirler, yazarlar. Şarkılar, bestelediler. Dört gün sürebilen dinsel oyunları oynar. Büyük törenleri, mevsimden mevsime yapılır. Bazı törenler, mevsim dönenceleri ve gece-gündüz eşitliğine dayanır. Diğer törenler de gökyüzündeki bazı yıldızlar ve yıldız kümelerine göre düzenlenir.
Yaşamın her anında doğa anayı esas alan Kızılderililere göre; doğanın tüm güçlerinin üzerinde ve ötesinde, göl çamurundan ya da nehir diplerinden, toprağın tozundan insanları yaratan tanrısal ve yaratıcı bir varlık vardır. O, tektir. Her şeyi benliğinde toplayan bir bütündür.
Güneş, herkesin babasıdır. Toprak ise annesidir, bir kadın gibi yaşamı doğurandır. Güneşe dönmek ve toprağa dokunmak güç kazandırır. Nimet getirir. Rüzgâr, yağmur, bulut, gök gürültüsü ve fırtına; güneş ve toprağın birbiriyle haberleştiği iletişim araçlarıdır.
Kış mevsiminde akşamları, köyde iyi masal anlatmasıyla tanınan yaşlı bir adam ya da kadına haber salıp onu çağırmak bir gelenektir. Öyküyü anlatan kimse, çadırın batı tarafındaki şeref yerine oturur. Diğerleri çocuklarını hemen yanı başına alıp oturur.
Küçük öyküler ise, çocukları eğlendirmek ve onlara bir şeyler öğretmek için anlatılır.
Geleneklere sıkı sıkı bağlılık ve büyüklere saygı gösteren Kızılderililer için örümcek önemli bir varlıktır. Örümcek ağı, güneşin yuvarlığı ve ışınlıları biçimindedir. Örümcek, ağını sabahleyin güneş iyice yükselmeden önce, çok erkenden örer.
Çanak çömlek işi de örümcek nineden etkilenerek yapılmıştır. Çanak çömlek eşyaları, ateşli fırına konulmadan önce gölgede yavaş yavaş kurutulmuştur.
Tehlikeli bir yerdir bu dünya Kızılderililer için…
Ey, halkım!
Gelin, benimle.
Ulaştırırım sizi emin ellere.
Orada, orada suyun dibinde
Sihirli bir yer var.
O, Kızılderilileri korumak için yaratılmış bir yer.
Güvenli ellerde.
Avcı, balıkçı, çiftçi gibi geçimlerini topraktan ya da denizden sağlayan insanlar, yıldızlar ve mevsimler hakkında bilgi sahibi zorundadır. Her çeşit üretim çabası doğrudan doğruya doğa tarafından yürütülür.
Kızılderililer, herhangi bir kimsenin toplumsal ve ekonomik bakımdan komşularından daha üstün duruma erişmesinin istenmediği bir yaşam yolundadır.
Doğa güçlerinin ve ruhsal varlıklarının bir belirtisi olarak dış alanda da barış ve uyumun arandığı bir kültürün insanlarıdır.
Mutlu olmak için; hiçbir zaman, hiçbir kimseye zarar vermezler. Bir Kızılderili, diğerine yaşamlarında nasıl iyi ve doğru şeyler yapılacağını öğretir.
Onların gönlü boldur. Kibar, iyi, düşünen ve temiz bir yaşam sürmeyi ilke edinirler.
Kaynak:
Kızılderili Mitolojisi ( Alice Marriot- Carol K. Rachlin)
