Aromaterapi, en genel anlamda bitkilerden elde edilen aromatik esansiyel uçucu yağlarla yapılan doğal terapi sanatıdır. Aroma kelimesi, tek başına koku olarak tanımlanır. Aromaterapi, bitkisel öz yağlar kişinin güzelliği, fiziksel, duygusal ve ruhsal sağlığı için bedene farklı yöntemlerle uygulanır. Bu yönüyle aromaterapi, tamamlayıcı tıp sisteminde kabul edilen doğal tedavi sistemi olarak kabul edilir.
Kısaca arometerapinin tarihinden bahsedersek şunları dile getirebiliriz; bizi önce eski Mısır, Çin ve Hint uygarlıkları karşılar. Roma İmparatorluğu döneminde de aromatik yağlar önemliydi. Romalılar, aromatik yağları genellikle doğu ülkelerinden getirirlerdi. Ve bu yağları, genellikle banyo sonrası güzel kokma ve rahatlama için masaj teknikleriyle kullanırlardı. Aromatik yağların, rahatlama ve güzellik amacıyla kullanımı ilk olarak Yunan medeniyetlerinde görülmüştür.
Tarihte uçucu yağlar, sosyal statüye göre kullanılıyordu. Başta krallar, din adamları ve soylular ayrıcalıklı olarak uçucu yağları koku amacıyla kullanmışlardır. İlk kez 10.yy. ‘da İbni Sina aromatik yağları bitkilerden buharla damıtma yöntemiyle elde etmiştir. İbn-i Sina aynı zamanda gülsuyu ve gülyağını tedavi amaçlı kullanmıştır. Daha sonra bitkilerden buharla damıtma yöntemiyle yağ elde etme ve yağları tedavi etme amacıyla kullanma yaygınlaşmıştır.
19’ncu yüzyılın başlarında Fransız kimyacı Dr. René-Maurice Gattefossé tarafından aromaterapinin temelleri atılmıştır. Gattefosse, aromatik yağların iyileştirici ve tedavi edici etkisini keşfetmiştir. Aroma-terapi kavramını kullanmaya başlamıştır.
Aromatik yağlar, solunum yolu ve deri emilimi olmak üzere iki yoldan bedenimiz üzerine etki gösterir.
Solunum yoluyla oluşan etki: Hava ile yayılan koku molekülleri burnun üst katmanlarındaki duyarlı bölgede elektriksel uyarılara dönüşür. Böylece beynin bellek ve duygu işlevlerinde görevli bölgelerine ulaşır. Diğer canlılara oranla daha zayıf olduğu hâlde, koku alma duyumuz bir milyon hava molekülü içindeki bir tane değişik koku molekülünü yakalama özelliğine sahiptir.
Aromaterapide kullanılan yöntemlerden biri mekânın kokulandırılmasıdır. Kişinin fizyolojik işleyişinde, koku alma duyusu önemlidir. Bitkisel öz yağların koku molekülleri burnumuzun içindeki koku reseptörleri tarafından beynimize ulaştırılır. Kokusal hafızamızı harekete geçirerek anılarımız, düşüncelerimiz ve duygularımız üzerinde etkilidir.
Bazı kokular mide faaliyetini harekete geçirerek acıkma, gurultu ya da bulantı gibi etkiler yapabilir. Kokusal hafızamız, Çeşitli kokularla hareketlenerek anılarımızı canlandırabilir. Tanıdık bir parfüm kokusu bize o parfümü kullanan bir tanıdığımızı anımsatabilir.
Öz yağların zengin kimyasal yapısı bedene nüfuz ettiğinde kan dolaşımına girerek fiziksel sıkıntılarımızı iyileştirir. Yakınlarda yapılan araştırmalar, bu bağlantının gücünü doğrulamaktadır. Yale Üniversitesi’nde psikoloji ve psikiyatri profesörü olan Dr. Gary Schwartz, belli kokuların kan basıncını düşürebildiğini görmüştür. Örneğin, baharatlı elma kokusu sağlıklı deneklerin kan basıncını gözle görülür ölçüde düşürmüştür. Diğer bilimsel araştırmalarda erik ve şeftali gibi hoş kokuların ağrıyı azaltabildiğini, yağların insanların ruh hâlini değiştirebildiğini göstermiştir.
Deri emilimi yoluyla oluşan etki: Deri, bedenin sağlam, koruyucu dış örtüsüdür. En önemli duyu organlarımızdan biridir. Esansiyel bir yağın etkisi onun sadece aromasıyla sınırlı değildir. Bir esansiyel yağ masajla birlikte kullanıldığı zaman, deri içindeki gözeneklerden yavaşça emilerek kılcal damarlara geçer. Bu emilim 1 dakika içinde başlayıp 12 saatte tamamlanır. Esansiyel yağ çeşitli etkiler meydana getirmek için farklı organları ve sistemleri uyarabilir.
Stresi yatıştırır, gevşemeyi ve rahatlamayı sağlar. Konsantrasyona yardımcı olur. Vücuda dinçlik verir ve ruhu canlandırır. Beden ve zihin dengesini sağlar. Depresyona iyi gelir. Uykusuzluk sorununu çözer. Bel ve sırt ağrısına iyi gelir. Eklem iltihaplanmalarına, romatizmaya iyi gelir. Spor yaralanmaları, kas ve eklem rahatsızlıklarında faydalıdır. Deri şikâyetlerine (deri kaşıntıları ve döküntüleri, egzama vb.) iyi gelir. Baş ağrısı, migren için faydalıdır. Regl sıkıntılarına iyi gelir (sancılı regl ağrıları, aşırı kanama, reglden kesilme vb.) Menopoz ile ilgili sorunlara iyi gelir (terleme, sıkıntı, gerginlik, şişkinlik vb.) . Solunum sorunlarına iyi gelir (astım, bronşit vb.) . Dolaşım sorunlarını giderir (tansiyon, baş dönmesi vb.). Cilt yüzeyini toksinler ve bakterilerden arındırır.
Kaynak:
Nimet Özata ( Fitoterapi ve Aromaterapi, Arıtan Yayınevi/ 2006 )
