Balıkesir’de geçen haftanın en çok konuşulan konulardan biri de ağaç katliamıydı.
Karesi’de A. Gaffar Okkan caddesindeki 25 selvi ağacının bir gecede yok olması kadar Altıeylül’de Bahçelievler mahallesindeki 400 yıllık olduğu tahmin edilen asırlık çitlembik ağacının kesilmesi Balıkesirlilerin tepkisini getirdi.
balikesir24saat haberleri ve köşe yazıları ile çevrecilerin sesini duyurdu.
Bu konuda en büyük tepki CHP Karesi İlçe Başkanı Dilek Yalçın ve Belediye Meclis üyesi Yüksel İpek’ten geldi.
Selvi ağaçları konusunda sorumlulardan özellikle suçlamalara hedef olan Karesi Kaymakamlığı (yeni kaymakamlık konutu için ağaçların kesildiği iddia edildi) ve Büyükşehir Belediyesi’nden (ağaçları Kent Estetiği Daire Başkanlığının kestiği öne sürüldü) pek ses çıkmadı.
Ne demişler sükut ikrardan gelir.
Bu konuda TEMA Balıkesir Temsilciliğinin de çeşitli girişimleri oldu.
TEMA İl Temsilcisi Metin Kuter, Karesi Belediye Başkanı Dinçer Orkan ile konuyu görüştü.
Orkan’ın ağaç kesimlerinden haberinin olmadığını, selvi ağaçları kadar çitlembik ağacının kesilmesine de çok üzüldüğünü öğrendik.
Bu konuda Balıkesir halkının duyarlılığı ise her türlü övgüyü hak ediyor.
Umarım vatandaşın tepkisi ve duyarlılığı ağaç kesmeyi nedense çok seven doğa cellatlarına bir uyarı olur.
***
Gelelim toplumun ortak mirası olan anıt ağaçlardan biri olan çitlembik ağacına.
400 yıldır ayakta duran bu ağaç neden birden kuruyuverdi.
İlgililer çam ve çitlembik ağacının suyu sevmediğini, yeşil alanlardaki çimlerin sürekli sulanmasından dolayı kurumuş olabileceğini söyledi.
Bu konuda CHP Altıeylül Belediye Meclis üyesi Ayhan Öztürk’ün sitemizde kaleme aldığı yazı ses getirdi.
“Bizler Corona virüs nedeniyle evimizdeyken, 420 yaşındaki çitlembik ağacımız kesilerek son yolculuğuna uğurlandı” diyen Öztürk, ağacın kesim emrini Balıkesir Tabiat Varlıklarını Koruma Komisyonunun 26 Temmuz 2019 tarih ve 768 sayılı kararıyla verdiğini ortaya çıkardı.
Tabi ki bu kararda aynen Karesi’de olduğu gibi yapılan işi aklamıyor, belediyecileri temize çıkarmıyor.
Öztürk, anıt ağacın kurusa bile Bursa’daki gibi korumaya alınabileceğine dikkat çekti.
***
Çitlembik ağacının kesilmesi o parkta birçok anısı olan Balıkesirlileri oldukça üzdü.
Bu konuda birçok yorum geldi.
Bu yorumlardan biri de Balıkesir Üniversitesi’nin eski öğretim görevlilerinden fotoğraf sanatçısı Ömer Gemici’ye aitti.
Gemici’nin sitemize gönderdiği yorumu şöyle:
“O kesilen (Balıkesir yöresinde çitlembik denilen) sakız veya menengiç ağacının altında, 1990’lı yıllarda Balıkesir Üniversitesi Sinema ve Fotoğrafçılık Topluluğu (SİFOT) olarak Bahçelievler Muhtarlığı ile ortaklaşa fotoğraf sergisi açmıştık. Balıkesir Üniversitesi Rektörümüz Prof. Dr. Aydın Okçu, Faiz Türkan ve çok sayıda arkadaşımız da katılmıştı açılış törenimize. Kesilmesi yüreğimi acıttı. Hadi kurtarılamadı, kurudu. O haliyle bile anıt olarak kullanılabilirdi. Bir kent belleği daha yok oldu…”
***
Balıkesir yöresindeki ağaç ve bitkilerle ilgili önemli çalışmaları ve kitapları olan Prof. Dr. Fatih Satıl’ın sosyal medya hesabındaki paylaşımı da önemli bilgiler içeriyor:
“2015 yılında, Balıkesir Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimince desteklenen ‘Balıkesir’in Anıt Ağaçları’ projesi kapsamında inceleyip özelliklerini kayıt altına aldığımız anıt çitlembik (Pistacia Atlantica) ağacının kesilmiş olduğunu üzülerek öğrenmiş bulunuyorum. Ama keşke kurumadan önce gerekli koruma tedbirleri alınabilseydi. Aslında bu şekilde kurumuş olan anıt ağaçlar için farklı bir koruma yöntemi de uygulanabilirdi. Örneğin, Kütahya’daki kurumuş olan 1200 yıllık çam ağacı, gövdesi ve dalları verniklenip birtakım tadilatlardan geçirilerek yerinde sergilenmektedir.
Unutmayalım ki; anıt ağaçlar, kültür, tarih ve folklorumuzda özel yeri bulunan; geçmiş ile günümüz ve gelecek arasında iletişim sağlayan özel ağaçlardır.
Balıkesir’de, zengin tarihsel ve kültürel geçmişi nedeniyle oldukça zengin bir anıt ağaç varlığına sahiptir. Daha fazla geç kalmadan bu kültürel mirasımızın ekoturizme kazandırılması ve tehlike altında olan ağaçlar için koruma çalışmalarının yapılması gerekmektedir.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Daire Başkanlığınca çok önce başlatılmış olan anıt ağaçlarımıza yönelik koruma ve tanıtım çalışmalarının bir an önce tamamlanmasını umut ediyorum. Aksi takdirde benzer durumdaki anıt ağaçlarımız da aynı sonu yaşayabilir diye korkuyorum.
Proje ekibi olarak bizlerin de bu konuda işbirliğine hazır olduğumuzu buradan belirtmek isterim”
***
Prof. Satıl’ın paylaşımından Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Daire Başkanlığı’nın anıt ağaçları koruma ve tanıtım çalışması olduğunu öğreniyoruz.
Dünyanın en iyisi seçilen “50 Peynirli Şehir Balıkesir ” kitabını Balıkesir’e kazandıran Büyükşehir Belediyesi ve Kırsal Hizmetler Daire Başkanlığı keşke bu konuda da elini çabuk tutsaydı, bu ağaçları tescil edip bir kitapta toplasaydı, belki bir çok ağaç kesilmeden kurtulabilirdi.
***
Anıt Ağaçlar konusunda ilçeler Balıkesir’den daha hızlı ve duyarlı görünüyor.
Örneğin 2010 yılında Edremit’teki “Anıtsal ve Korunmaya Değer Ağaçlar” belediyenin ve üniversitenin ortak çalışması ile tek tek belirlenmiş, tescil edilmiş ve 405 sayfalık ansiklopedik bir kitaba dönüşmüş…
Balıkesir Üniversitesi’nden Prof. Dr Recep Efe, Doç.Dr. Abdullah Soykan, Yard. Doç. Dr. Süleyman Sönmez ve Yard. Doç. Dr. İsa Cürebal imzasını taşıyan bu kitapta Edremit ile belde ile köylerindeki çınar, kayın, kızılçam, selvi vb. anıt ağaçlarının tek tek fotoğrafları, yaşları, boyları, hacmi, çapı vb. özellikleri yer alıyor.
Balıkesir’de yarım kalan çalışmanın bir an önce tamamlanması sağlanabilir. Böylece en azından kalan ağaçların korunması ve yeni ağaç katliamlarının önüne geçilmesi için de bir adım atılmış olur.
Sorunu çok güzel dile getirmişsiniz ama bu uyarılarınızı yetkililerin duyacağından umudum yok . Çünkü kesilen ağaç dahil o bölgede ona yakın ağaç 2010 yılından önce tarih plaketleri takılarak tespit edilmişti. Bu gün hiç kimse hatırlamıyorsa yarın bu uyarınız da hatırlamayacaktır.