Pandemi dolayısı ile başta sağlık ve ekonomi olmak üzere pek çok alanda bağışıklığı olmayan formlara bürünmüş sorunlar yaşıyoruz.
İstihdam sorununun boğaz istikametine baktığınızda ortaya çıkan görüntü “sağlığa rağmen iş” görünümü ile ekonominin sağlık sorununun bile önüne geçebileceğini gösteriyor.
Balıkesir Merkez Caddelerinde yoğun insan trafiğinden anlıyoruz ki; hemşehrilerimiz işyerlerini de yakından gözlemleyebiliyor.
Kapalı olan lokantayı, kahvehaneyi vesaire.
Ya da “Çalışıyor Muş” görünümlü berberi, kuaförü, paket hizmet vermeye çalışan girişimciyi.
***
Her birimizin aklına (bu insanlar işlerini nasıl döndürüyor ya da döndüremiyor?) sorusu geliyordur.
Vergi, borç ertelemeleri…
İyi de zaten kazanamıyorsanız diğer sabit giderler ne olacak?
Karınlar nasıl doyacak?
Bir numaralı çözüm kredi.
Zaten kamu bankaları öncülüğü ile bu yol ön planda çözüm olarak sunuldu.
Elinde bir miktar birikimi olanlar da birikimini eritti.
Eşinin maaşı, emekli ise kendinin emekli maaşı falan hep eridi. Eriyor.
***
Elde kaldı kredi seçeneği.
2021 yılında dikkatle takip etmemiz gereken bir numaralı ekonomik gösterge.
2020 yılında bu alanda Balıkesir’de neler olmuş şöyle bir bakalım.
Bu yazıyı kaleme aldığım 21 Ocak 2021 tarihi itibari ile 2020 yılına ait iller bazında açıklanan son kredi istatistikleri Kasım 2020’ye ait.
***
2019 yılının ilk 11 ayında Balıkesirlinin toplam kredisi 19 milyar 846 milyon 108 bin TL imiş.
2019 yılı itibari ile de yıllık son ekonomik görünümde genişleme potansiyeli yüzde 22,5 civarında.
Bu hesaba göre büyüse büyüse Balıkesirlinin 2020 Kasım sonu kredi büyüklüğünün 24 milyar 300 milyon civarlarında olması gerekirdi.
Fakat Balıkesirli çektiği ilave krediler ile bu büyüklüğü 28 milyar 621 milyon 709 bin TL’ye yükseltti.
Kredide önemli potansiyeli kamu bankaları sağladı.
2019 yılının ilk 11 ayı itibari ile kamu bankalarının kredide Balıkesir için payı 10 milyar 647 milyon TL iken; 2020 yılının 11 ayı itibari bu rakam 17 milyar 60 milyon TL’ye çıkmış durumda.
***
Pandemi sürecinden dolayı kazanamayan esnafın, girişimcinin Balıkesir’de ilave çektiği kredi toplamı 4 milyar 320 milyon TL’yi aşmış durumda.
Güncel iç ticaret verilerine yakın tarih itibari ile ulaşamıyoruz.
Elde olan son veriler 2017 yılına ait.
Balıkesir 2017 yılında ülkenin diğer illerine 23 milyar 452 milyon 152 bin 772 TL tutarında satış gerçekleştirmiş.
Buna karşın ülkenin diğer illerinin firmalarından 27 milyar 432 milyon 210 bin 646 TL tutarında alış gerçekleştirmiştir.
Buna göre 2017 yılında Balıkesir 3 milyar 980 milyon 57 bin 292 TL iç ticaret açığı vermiş.
Bu rakamlar 5 bin TL üzerindeki fatura istatistikleri.
***
Bugünkü rakamlarla Balıkesir’in 5 bin TL üstü satışlı yıllık cirosuna 26-28 milyar TL olarak bakabiliriz.
Hiç kuşkusuz pandemiden dolayı ortaya çıkan ilave 4 milyar 320 milyon TL kredinin büyük bölümü küçük esnafa, lokantacıya, berbere, kuaföre, kahveciye, tuhafiyeciye vs. ait.
Bu grubun zaten normal çalışma düzeninde olsa ciro-kar ilişkisi bu ilave kredi yükünü taşımaya yetmez.
Bir de düşünün ki 2021 yılına ne kadar devam edeceği belli olmayan aynı kısıtlamalar ile girmek durumunda kaldık.
***
2021 yılına girer girmez süte yapılan zam sonrası her türlü süt ürününe yansıyan yüzde 30 civarındaki zam yangının ilk sinyali oldu.
Bu esnaf bu kredi yükünü eritemez.
Geriye de ödeyemez.
Kısıtlamalardan etkilenen esnafa ayakta kalabilmeleri için mutlaka en az ilave kredi yükleri kadar karşılıksız destek verilmelidir.
Erdoğan Dur
