16 Ekim Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü ‘nün (FAO) 1945 yılındaki kuruluş günü olup 1981 yılından itibaren Dünya Gıda Günü olarak her yıl belirlenen bir tema ile kutlanmaktadır.
2020 yılında başlayan ve halen devam eden pandemi süreci, oluşturduğu sağlık sorunlarının yanı sıra gıda güvenliği, beslenme ve temel ihtiyaç kaynaklarına erişimde de sıkıntılar oluşturmuştur. Ulus- uluslararası insan hareketlerinin kısıtlanması ve ülkelerarası ticaretteki yönelimler özellikle gıda arzı konusunda kendi kendine yetemeyen ülkelerde ve hatta ekonomik olarak güçlü olan ülkelerde dahi ciddi bir problem haline gelmiştir. Bu tecrübe bize gıda güvenliği ve güvencesinin nedenli stratejik bir konu olduğunu bir kez daha hatırlatmıştır.
Salgından önce 690 milyon kişinin kronik açlıkla karşı karşıya olduğu ifade ediliyorken COVID-19 salgını ile beraber bu sayının 83-132 milyon arasında arttırdığı düşünülmektedir. Konu sadece kronik açlıkla sınırlı olmayıp FAO tarafından açıklanan rakamlara göre dünya genelinde 3 milyardan fazla insan sağlıklı beslenememektedir ki bu neredeyse toplam nüfusun %40’ını oluşturmaktadır.
Bu süreçte Ülkemiz mevcut tarım ve hayvancılık varlıkları sayesinde üstesinden gelinemeyecek sıkıntılar yaşamamış olsa da çiftlikten sofraya kadar olan ki tüm aşamalarda girdi maliyetlerindeki ciddi artışlar gıda fiyatlarında dramatik yükselişlere neden olmuştur. Bu durum özellikle dar gelirli vatandaşlarımızın sağlıklı ve besleyici gıdaya erişimini tehdit etmektedir.
Sürdürülebilir bir tarım-gıda sisteminin uygulanması sağlıklı ve üretken bir gelecek için hayati önem taşımaktadır. Küresel iklim değişikliği, kuraklık, hızlı nüfus artışı, göçler, israf ve zoonoz hastalıklar gıda üretimi ve tüketiminin önündeki başlıca riskler olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya nüfusunun 2050 yılında 10 milyar, TÜİK projeksiyonuna göre Türkiye nüfusunun, 2029 yılında 92,4 milyon, 2039 yılında 99,7 milyon olması beklenmektedir. Dolayısıyla bugünden alacağımız tedbirler gelecekteki durumumuzu belirleyecektir.
Bu bağlamda FAO tarafından 2021 Dünya Gıda Günü teması; “Eylemlerimiz geleceğimizdir – Daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam” olarak ilan etmiştir.
Sürdürülebilir bir tarım ve gıda sistemi; yeterli, besleyici ve güvenli gıdaların tüm insanlığın ulaşabileceği erişilebilir bir fiyatla, hiç kimsenin aç kalmayacağı, yetersiz beslenmeye bağlı sorunlar yaşamadığı bir sistem olarak dizayn edilmelidir.
Dolayısıyla, sürdürülebilir tarım ve gıda sistemleri, gelecek nesiller için ekonomik, sosyal ve çevresel temellerden ödün vermeden herkes için sağlıklı ve yeterli gıdayı sağlamayı hedeflemektedir.
Türk Veteriner Hekimleri olarak sağlıklı ve yeterli gıdanın ülkemizde sürdürülebilir bir şekilde üretiminin sağlanması için önerilerimiz;
- İnsan ve hayvan sağlığını direkt etkileyen ve üretim kaybına neden olan zoonoz hastalıklarla etkin bir şekilde mücadeleye devam edilmesi, bu mücadelenin yapı taşı olarak Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde bağımsız bir Veteriner İşleri Genel Müdürlüğünün kurulması,
- Çiftçi ve üreticilerin emeklerinin karşılığını tam olarak alabilmesine imkân sağlayacak şekilde tarım ve hayvancılıktaki destek, sübvansiyon ve her türlü planlamaların gerçekleştirilmesi,
- Hayvancılıkta bilimsel çalışmalar doğrultusunda çevre dostu ve verimli üretim modellerinin teşvik edilmesi,
- Hayvansal üretime olan doğrudan destekler ile bu alanlardaki girişimcilik ve bilimsel çalışmalara olan teşviklerin arttırılarak devam ettirilmesi,
- Sağlıklı bir toplumun ancak sağlıklı bir çevre, sağlıklı hayvanlar ve güvenli gıdalar ile mümkün olabileceğinden hareketle ülkemizde, veteriner hekimler, beşeri hekimler ve çevre sağlığı konusunda yetkin meslek gruplarının iş birliği içinde çalışmasına imkân tanıyan “Tek Sağlık” konseptinin mevzuat ve kurumlarıyla birlikte operasyonelleşmesi gerekmektedir.
Her insanın sağlıklı ve yeterli beslenme hakkına sahip olduğuna inanıyoruz. Bugünden alınacak tedbirler ile gıda üretiminde sürdürülebilir, erişilebilir ve adil bir sistemin hayata geçirilmesi suretiyle açlığın Dünya ve Türkiye gündemden çıktığı bir geleceğin özlemiyle çiftçilerimizin, üreticilerimizin, sanayicilerimizin, veteriner hekimlerin ve milletimizin 16 Ekim Dünya Gıda Gününü kutluyoruz.
