Bu hafta çok önemli bir tarihte gerçekleşen olayları anlatacağım. Bu tarih 10 Ağustos’tur. Bu tarihin ilkinde emperyalizm Çanakkale’de dize geldi. İkincisinde ise bu tarihi baz alarak Sevr anlaşmasıyla Osmanlı’yı parçaladı. Sırayla başlayalım.
18 Mart 1915 tarihinde Çanakkale Boğazına büyük bir donanma ile yüklenen İtilaf devletleri boğazda ummadıkları bir direniş ile karşılaşmışlar ve pek çok zırhlı gemilerini kaybetmişlerdi. Donanma boğazı geçemeyeceğini anlayınca geri çekilmişti. Bu büyük zaferimiz emperyalizmin tarihindeki ilk yenilgisidir. Geri çekilen itilaf devletleri bu sefer boğazı açmak için Gelibolu yarımadasına çıkartma hazırlıklarına başladı.
Osmanlı ise boğazı savunmak için 5. Ordu’yu kurdu. 5. Ordu Komutanı ise Alman Liman Von Sanders’di. 5. Ordu’da 5 tümen vardı. Birisi Kumtepe’de, birisi Seddülbahir’de, yedek tümen 19. Tümen olup Bigalı köyünde diğer iki tümen ise Gelibolu kıstağında bulunmakta idi.
İtilaf devletleri 25 Nisan 1915 tarihinde Seddülbahir ile Arıburnu mevkilerini şiddetli bir çıkartmaya başladılar. Kumkale ile Gelibolu kıstağına ise göstermelik çıkartmalar yaptılar. Seddülbahir çıkartmasını 9. Tümen göğüsledi. Arıburnu çıkartmasını ise insiyatif kullanarak 57. Alay ile Mustafa Kemal karşıladı. Kanlı çatışmalar oldu. İtilaf devletleri çıktıkları kıyıdan ilerleyemediler. Oldukları yerde çakılı kaldılar.
Ağustos ayı başında yeni bir çevirme harekatı için Suğla koyuna çıkartma planlandı. 6 Ağustos günü bu sefer Suğla koyuna çıkartma başladı. Yine Mustafa Kemal karşılarında idi. Fakat birliklerin komutası dağınıktı. Bundan istifade eden İtilaf devletleri bir ara Conkbayırı tepesine kadar tırmandılar.
9 Ağustos günü Anafartalar Grup Komutanlığı kuruldu ve komutası Mustafa Kemal’e verildi. 10 Ağustos 1915 günü ordumuz Mustafa Kemal’in kırbaç işareti ile Conkbayırına atıldı ve düşmanı yarlardan aşağı sürdü.
Bu fakirin dedesi Abdülkadiroğlu Rıza bu saldırıda 25. Alay askeri idi. Düşman Kemikliburuna kadar sürüldü. Fakirin dedesi Kemikliburun’da şehit oldu. 10 Ağustos’ta düşman çıkabildiği en son noktadan atılmış ve savaş ümidi tamamen sönmüştür. Bu tarih emperyalizmin yenilgiyi kabul ettiği tarihtir.
Daha sonra 21 Ağustos günü yeniden Anafartalar üzerine saldırdılar ama Mustafa Kemal’in emirleriyle düşman yine yenildi ve geri çekildi. Savaş siper savaşı haline geldi ve 1916 yılı Ocak ayında düşman boğazı terk ederek gitti.
Tabii savaş devam etti ve 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Antlaşması imzalandı ve Osmanlı teslim oldu. Düşman 6 Kasım günü boğazı açtırarak İstanbul’un önlerine geldi. 13 Kasım 1918 günü İstanbul’a gelen Mustafa Kemal düşman donanması için “Geldikleri gibi giderler” demişti. Savaşın sonunda yenilen devletler ile yenen devletler birer birer barış antlaşmaları imzalamaya başladılar. Osmanlı’yı ise en sona koydular. Çünkü asıl paylaşılması gereken topraklar Anadolu’da idi.
15 Mayıs 1919 günü Yunan ordusunu İzmir’e çıkartıp işgal ettirdiler. Mustafa Kemal ise 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlattı. 1919 yılı kongreler yılı oldu.1920 yılı içinde ise TBMM açıldı ve mücadeleyi ele aldı. 10 Ağustos 1920 tarihinde ise Osmanlı ile İtilaf devletleri Paris’te Sevr antlaşmasını imzaladı. Emperyalizm Osmanlı’nın parçalanması olan antlaşmayı yenildiği tarih olan 10 Ağustos’ta imzalatmıştı. Böylece aklı sıra yenilginin intikamını almış oldu.
Fakat bu antlaşma TBMM tarafından kabul edilmedi. İtilaf devletleri bu antlaşmayı kabul ettirmek için Yunan ordusu ileri harekata geçirdiler.1921 yılı savaşlar yılı oldu. Yunan ordusu antlaşmayı kabul ettiremeyeceğini anlayınca Afyon hattına çekilip kıyı Ege’yi almak istedi.
1922 yılı ise büyük bir taarruzla Yunan ordusu denize döküldü ve Kurtuluş sağlandı.11 Ekim 1922 tarihinde imzalanan Mudanya ateşkes antlaşması ile Trakya’da tek kurşun atılmadan kurtarıldı.
Bu büyük mücadelelerde başta dedem Abdülkadiroğlu Rıza olmak üzere tüm şehitlerimizin ruhları şad olsun.
Her 10 Ağustos’ta yüreğimin en hassas noktası titrer ve gözlerime iki damla yaş gelir. Gururlanırım. Minnettarım. Saygılar.
13 Ağustos 2023
Sinan Kahyaoğlu
