Bu hafta Kurtuluş Savaşımızın askeri zaferlerinin başladığı haftadır. İç Anadolu’nun zemheri soğuğunda yüreğimiz ısındı. Şimdi olayları sırası ile görelim.
1919 yılı içinde Yunan ordusu İzmir’e çıkmış ve “Milne Hattı” denen Ayvalık, Soma, Akhisar ve Aydın hattına kadar işgal etmişti. Yunan ordusuna karşı çeşitli cepheler açılmış ve Kuvayı Milliye, Yunan ordusuna karşı direnmekte idi.
Bu arada 1919 yılı içinde Mustafa Kemal Samsun’a çıkmış ve Erzurum ile Sivas kongrelerini toplamış ve İstanbul hükümetine seçimleri yeniletip Meclisi Mebusan’ın açılmasını sağlamıştı. Aralık sonunda da Ankara’ya gelmiş ve burayı merkez seçmişti.
1920 yılı içinde İstanbul’da Meclisi Mebusan toplanmış ve Misakı Milli’yi kabul etmişti. Bunun üzerine İngilizler İstanbul’u işgal ederek meclisi dağıtmıştı. Bu arada İstanbul hükümeti Ankara direnişini kırmak için Anadolu’nun çeşitli yerlerinde isyanlar çıkartmıştı. Ankara bu isyanları elindeki Milis kuvvetlerle bastırmaya çalışmakta idi.
Bu isyanları bastıran kuvvetlerden birisi de “Kuvvayı Seyyare” denilen Çerkez Ethem kuvvetleri idi.1920 yılı içinde Osmanlı hükümeti ile imzalanacak Sevr Barış Antlaşmasının görüşmeleri de yapılıp bu antlaşmanın olası maddeleri İstanbul hükümetine bildirilmişti. Şartların çok ağır olmasından dolayı İstanbul hükümeti bu antlaşmayı imzalamakta tereddüde düşmüştü.
Bu arada İstanbul işgal edilip meclis dağıtılınca 23.Nisan.1920 tarihinde seçimler yenilenmiş ve BMM Ankara’da toplanmıştı. Böylece Ankara hükümeti kurulmuştu.
Ankara hükümeti kurulunca hızla orduyu düzenlemeye başladı. Bir yandan ordu düzenlenmeye çalışılırken bir yandan da İstanbul hükümetinin çıkarttığı iç isyanlar ile uğraşmak zorunda kalmıştık.
İtilaf devletleri imzalanacak Sevr antlaşmasına Ankara hükümetini de razı etmek için 20.Haziran.1920 tarihinde Yunan ordusunu ileri harekata geçirdiler. Takviyeli Yunan ordusu 30.Haziran.1920 tarihinde Balıkesir’i, 8.Temmuz’da ise Bursa’yı işgal etmişti.10.Ağustos.1920 tarihinde İstanbul hükümeti Sevr antlaşmasını imzaladı. Ankara hükümeti bunu reddetti.
Yunan ordusunun Bursa’ya kadar gelmesi düzenli ordunun hızla hazırlanması zorunluluğunu getirdi. Düzenli ordu hazırlanırken milis kuvvetleri düzenli ordu içine alınıyordu. Çerkez Ethem düzenli orduya katılmayı reddetti. Bunun üzerine sorun çıktı.
Sorunun büyümesi üzerine Çerkez Ethem isyan etti ve kuvvetleri ile Kütahya çevresine çekildi.1921 yılı başı idi. Bunu fırsat bilen Yunan ordusu İnegöl üzerinden Bozüyük çevresine geldi. Yeni düzenlenen ordu birliklerinin bir kısmı Kütahya çevresinde Ethem kuvvetleri ile uğraşıyorlardı.
Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü idi. İsmet İnönü Çerkez Ethem kuvvetlerini dağıttıktan sonra İnönü mevzilerinde Yunan ordusunu karşılamaya hazırlandı. 6-11 Ocak tarihleri arasında İnönü mevzilerinde Yunan ordusu saldırıya geçti. Türk ordusu savunmada idi. Yunan ordusu 11.Ocak günü başarılı olamayacağını anlayınca geri çekilmek zorunda kaldı.
Böylece Kurtuluş savaşımızın zaferlerinden ilkini kazandık.1699 Karlofça antlaşmasından beri çekilmekte olan Türk ordusu Osmanlı Beyliğinin kurulduğu topraklarda çekilmeyi durdurmuştu. Zafer sonrası Sovyetler Birliği ile Moskova antlaşması imzalanarak doğu sınırları güvenliğe kavuşturuldu.
Ocak ayı içinde yeni hazırlanan 1921 anayasası meclis tarafından kabul edildi. Mart ayı içinde İstiklal Marşı kabul edildi. Afganistan ile dostluk antlaşması imzalandı. İtilaf devletleri bu yenilgi üzerine Londra’da bir konferans toplayarak Sevr antlaşmasının maddelerini yumuşatmaya çalıştılar.
Bu zaferle asıl muhatabın İstanbul değil Ankara olduğu anlaşıldı. Zafer sonucu meclise ve Türk milletine bir güven geldi. Bugün İnönü çevresini dolaşırsanız pek çok şehitlik görürsünüz. Hepsine minnettarız. Zemheri ayında İnönü sahrası çok soğuk ve karlıdır. Bu soğuk günlerde bu büyük zafer içimizi ısıtmış ve zafere olan imanı kuvvetlendirmiştir. Saygılar.
