Bu hafta tarihimizde çok önemli bir askeri harekatın yıldönümü. Bu acı olayı hatırlayıp ona göre davranmamız ve ders çıkarmamız gerekir.
Bu harekatın sürecine bir bakalım. Tarihimizde çok trajik askeri harekatlar vardır. Bunlardan birisi Balkan savaşları , diğeri ise Sarıkamış harekatıdır. Balkan savaşlarının kaybından sonra Enver Paşa 1913 yılında Babıali baskınını yaparak yönetimi ele alır ve Harbiye nazırı seçilir. Enver Paşa orduda yenilikler yapar ve orduyu donatır. Dünya bu arada büyük bir savaşa doğru gitmektedir. Enver Paşa Almanya’nın yanında yer alır. Almanya Osmanlı ordusunu donatır ve yönetimine de komutanlar ile katkıda bulunur. Bu durum yurtsever paşaları rahatsız eder. Fakat Alman üst rütbeli komutanlar ile alt rütbeli subayları Osmanlı ordusunda kilit yerlere gelirler. Çanakkale cephesi için kurulan 5. Ordu komutanlığına Alman Liman Von Sanders getirilir.1914 yılı içinde 1. Dünya Savaşı başlar. Osmanlı imparatorluğu Almanya’nın yanında savaşa girer. Osmanlı’nın savaşa girmesini birazda Almanya ister. Amacı düşmanını oyalayacak alan yaratmaktır. Osmanlı’nın savaşa girmesi ile Rusya Osmanlı’ya karşı savaş açar ve Doğu Anadolu’da harekete geçer.
Zaten 1878 yılında yapılan Osmanlı-Rus savaşında Ardahan, Batum ve Kars, Ruslara verilmiştir. Rus kuvvetleri buralardadır. Sarıkamış’ta Rusya’nın elindedir. Ruslar Erzurum’u almak için yürüyüşe geçerler. Erzurum’da ise 3. Ordu bulunmaktadır. Bu ordunun komutanı Hasan İzzet Paşa’dır. Köprüköy savaşlarında Ruslar yenilirler ve geri çekilirler.
Alman subaylardan Otto Van Feldman’ın önerisi ile Enver Paşa Sarıkamış’a harekat düzenlemeye karar verir. Almanların amacı Kafkasya’da Rusları oyalamaktır. Enver Paşa ise bu harekat ile Kars ve Ardahan’ı geri almak istemektedir. Durum görüşülür. Hasan İzzet Paşa mevsimin kış olduğunu ileri sürerek harekata karşı çıkar. Bunun üzerine o görevden alınarak yerine Hafız Hakkı Paşa getirilir. 3. Ordu 3 kolordu olarak harekata başlar. 9.,10 ve 11. kolordular vardır. Birisi Oltu üzerinden Allahüekber dağlarından geçip Sarıkamış’a yürüyecek, diğerleri ise Bardız üzerinden yürüyecektir. Mevsim karakış olup her yer karlarla kaplıdır. Ayrıca harekat yapılan coğrafya yörenin en soğuk coğrafyasıdır. Yine Karadeniz Rus donanmasının kontrolünde olduğundan dolayı İstanbul’dan lojistik malzeme getiren Türk gemilerini engellemektedir. Ayrıca birlikler güneyden cepheye getirildikleri için yazlık giysileri vardır.
Tüm bu olumsuz koşullar içinde harekat başlar. Harekat 19.Aralık.1914 tarihinde başlar. 29.Aralık’ta 9. Kolordu Sarıkamış’a girer. 10.ve 11. kolordular soğuk nedeniyle erirler. Sarıkamış’a giren 9. Kolordu birliklerini Ruslar kolayca karşılarlar. Harekat başarısız olur.
10.Ocak.1915 tarihinde Enver Paşa İstanbul’a döner. Basına harekat konusunda haber yasağı getirir. Hemen ardından Çanakkale savaşları başlar. Çanakkale savaşlarında Mustafa Kemal bir ay gibi parlar ve Çanakkale cephesi büyük bir zaferle sonuçlanır.
Sarıkamış harekatı ile ilgili bilgiler 1921 yılında Enver Paşa yurt dışına gidince ortaya dökülür. Bahar ayları gelip karlar eriyince ortaya çıkan şehit naaşları Ruslar tarafından toplanarak defnedilir. Bu harekat nedeniyle ordumuz her yıl Zemheri ayında Sarıkamış’ta kış tatbikatları yapar. Yine bu günlerde Sarıkamış’ta anma törenleri yapılır. Şehitlerimiz acı duygularla anılır. Harekat üzerine halkın yaktığı türküler derlenmiştir. Türk ulusunun bağrında Sarıkamış bir acı hatıra olarak durmaktadır. Bu harekatta şehit olan Mehmetçiklerimizi minnet ile anıyorum ve huzurlarında saygıyla eğiliyorum. Saygılarımla.
22.Aralık.2022
Sinan Kahyaoğlu
