COVID-19 HAKKINDA TEMEL BİLGİLER
COVID-19, daha önce insanlarda tanımlanmamış yeni bir koronavirüs suşudur. Koronavirüsler (CoV), bir RNA (ribonükleik asit) virüs ailesidir. COVID-19 Asya’da başladı ve şimdi insandan insana temas ve hasta insanların farklı bölge ve coğrafyaya seyahat etmeleri yoluyla dünyanın geri kalanına yayılıyor.
Bulaşma öncelikle enfekte olmuş bir kişinin öksürük veya hapşırma durumunda tükürük veya mukus damlacıkları gibi vücut salgılarıyla temas ettiğinde ortaya çıkar. Kontamine olmuş bir yüzeye veya nesneye dokunarak ve daha sonra ağız, burun veya muhtemelen gözlere dokunarak bulaşmak da mümkündür, ancak ikincil bir yol gibi görünmektedir. Pürüzsüz yüzeyler (örneğin tezgahlar, kapı kolları) virüsleri gözenekli yüzeylere göre daha iyi iletir, çünkü gözenekli, özellikle lifli malzemeler patojeni (virüsü) emer ve yakalar.
Hastalanmaktan kaçınmanın en iyi yolu virüse maruz kalmaktan kaçınmaktır. Tipik önleyici tedbirler almak çok önemlidir.
COVID-19 VE EVCİL HAYVANLAR
Şu anda, hayvanların hastalanabileceğine veya virüsü daha da yayabileceğine dair bir yeterli kanıt yoktur. COVID’le ilgili binlerce köpek ve kedide yapılan test sonuçları da bu durumu ortaya koymaktadır. Sadece Hong Kong’da iki köpek hastalık semptomları göstermeden zayıf pozitif sonuç vermiştir. (Her iki köpeğin sahibi de COVID 19 pozitifti ve muhtemelen sahipleri köpeklere hastalığı bulaştırdı). Daha ileri testler, COVID’in köpekleri hasta ettiğini veya köpeklerin virüsü yayabileceğini gösteren hiçbir kanıt olmadığını gösterdi. Evcil hayvan sahipleri her zaman iyi hijyen uygulamalarını sürdürmelidir (Hayvanlara temas etmeden önce ve temas ettikten sonra elimizi ve yüzümüzü yıkamalıyız) Hayvan sahibinin COVID’i varsa, evcil hayvanı da dahil olmak üzere aile üyeleriyle yakın temastan kaçınmalıdır.
Bulaşıcı hastalık uzmanları ve çok sayıda uluslararası insan ve hayvan sağlığı kuruluşu, bu noktada evcil hayvanların COVID-19 ile hastalandığını veya onu insanlar da dahil olmak üzere diğer hayvanlara yaydıklarını gösteren hiçbir kanıt bulunmadığı konusunda hemfikirdirler.
COVID-19 ile hasta değilseniz, evcil hayvanınızla normalde olduğu gibi yürüme, beslenme ve oyun oynama gibi etkileşimde bulunabilirsiniz. Bu temaslar sırasında standart hijyen kurallarına riayet etmelisiniz.(örneğin, evcil hayvanınızla temas etmeden önce ve sonra ellerinizi yıkayın; evcil hayvanınızın sağlıklı olduğundan emin olun; evcil hayvanınızın yiyecek ve su kaplarını, yatak malzemelerini ve oyuncakları düzenli olarak temizleyin).
COVID-19 hakkında daha fazla bilgi öğrenilene kadar hayvanlarla teması sınırlamaları tavsiye edilir. Evinizin başka bir üyesinin yürüyüş, beslenme ve evcil hayvanınızla oynamaya dikkat etmesini sağlayın. Bir hizmet hayvanınız varsa veya evcil hayvanınıza bakmanız gerekiyorsa, bir yüz maskesi takın; yiyecekleri paylaşmayın, öpmeyin veya sarılmayın; ve onlarla herhangi bir temastan önce ve sonra ellerinizi yıkayın.
Her zaman olduğu gibi, dikkatli el yıkama ve diğer enfeksiyon kontrol uygulamaları herhangi bir hastalığın yayılma şansını büyük ölçüde azaltabilir.
COVID-19 – VETERİNER HEKİM-HALK SAĞLIĞI-TEK SAĞLIK
Günümüzde veteriner hekimlerin hizmet alanlarını sadece hayvanları tedavi eden bir meslek olarak sınırlandırmak veya görmek toplum ve insan sağlığını hiçe saymak olduğu kadar her yönüyle insanların sağlıklı ve kaliteli yaşam ihtiyaçlarına da bir engel teşkil etmektedir. Bu konuya biraz açıklık getirir isek; hayvan sağlığını korumak dolayısıyla gıda olarak tüketilen hayvansal ürünlerin gıda güvenirliğini sağlamak insanların ve devamında ise halk sağlığının korunmasında önemli bir nokta olduğunu hatırlamak gereklidir. Veteriner hekimlik mesleği dünyamızda yaşayan canlılar arasında ki (insan, hayvanlar, bitkiler, doğal yaşam) bağlantıyı kurup bu noktalardan insanlara gelebilecek zararları minimize ederek sağlıklı bir insan yaşamı kurmayı hedefler.
Enfeksiyon hastalıklarının tarihi neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Geçmişte insanoğlunun yaşadığı tüm salgınlar müspet veya menfi olarak geri dönüşümler yaratmıştır. Dünyada şu an bilinen 1500 civarı enfeksiyonun en az % 60 ı zoonoz niteliğindedir. Tüm bu salgınların çıkış kaynağı hayvanlardır. Veteriner hekimler , zoonotik hastalıklar da dahil olmak üzere salgın özelliği taşıyan hastalıkları önlemek için önemli hayvan ve halk sağlığı hastalıklarının sürveyansını sağlar. Bu hastalıkların büyük kısmının hayvanlardan kaynaklandığını düşünür isek gıda güvenirliğini sağlamak ancak hayvan sağlığını korumakla mümkündür. Sadece hayvan sağlığını koruyarak halk sağlığını koruyabilmek de pek mümkün gözükmemektedir. Çünkü çevre sağlığını daha doğrusu ekosistem unsurlarının bütününü gözeterek yapacağımız çalışmalarla birey ve dolayısıyla toplum sağlığını koruyabiliriz. Bunu sağlayabilmek için ise multidisipliner bir organizasyon gereklidir. Bir bilim dalı veya bir meslek değil birçok bilim ve birçok mesleğin bir arada iletişimi, işbirliği ve organizasyonuyla mümkün olacaktır.
Yakın dönemdeki salgın hastalıkları hatırlarsak 2003 Kuş gribi,2009 Domuz gribi,2014 Ebola, 2016 Zika, Mers, Sars. Bugün Covid 19 konuşuluyor gelecekte başka bir infeksiyon söz konusu olacak. Gelecekteki salgınların önlemini şimdiden almamız gerekiyor. Peki nasıl? Kurumlarımızı gözden geçirerek yeniden bir reorganizyon şeması kurarak mümkün olacaktır. Aşı, test kiti, antiviraller v.b birçok materyallerin üretileceği yeni enstitüler kurmak veya sayısını çoğaltmak, bilgi ve verilerin tek bir noktada toplanmasını sağlamak, yeni yetiştirilecek personelin üst düzeyde eğitimini sağlayacak akademik bir alt yapı sağlamak, sahadan veri akışı ve materyal temin edecek alt kadroları kurmak şeklinde özetlenebilir.
VETERİNER İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ …
Bizim alanımızda eskiden bu işi yapabilen ancak 1984 de kapatılan “Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü’nü yeniden kurmak bir başlangıç olacaktır. Maalesef ülkemiz bu yetişmiş insan gücünden yeterli ölçüde faydalanamamaktadır. Örneğin ülkemizde dünyanın sayılı viroloji laboratuvarları arasında yer alan bir tesisimiz ve akademisyenlerimiz söz konusu. Ancak biz bu kurumdan ve akademisyenlerden yeterince yararlanabiliyor muyuz? Bu ve bunun gibi birçok sorunun çözümü, sahanın gerçekleriyle örtüşen uygulamaları yapacak bir yapılanmadan geçmektedir.
COVID-19 VE GIDA
COVID’in gıdalar yoluyla bulaştığına dair bilimsel bir kanıt henüz yoktur. Ürün alırken ambalajlı ürünleri tercih etmeliyiz. Dondurulmuş gıdaların çözülmesi esnasında sızan sıvıların hemen temizlenmesi ve pişirilme işlemine hemen geçilmesi gerekmektedir. Çapraz bulaşmaya sebep vermemek için kullandığımız malzemeleri, eşyaları temiz tutmalıyız. Çiğ hayvansal gıdalar iyice pişirilmelidir. Sebze ve meyveler iyice yıkandıktan sonra tüketilmelidir. Gıda üretimi yapan işletmelerde kişisel hijyen ve üretim bandının hijyeni en üst düzeye çıkarılmalı dezenfeksiyon sıklığı artırılmalıdır. Açıkta satılan gıdalar tercih edilmemelidir. Sağlık açısından şüphelenilen personel üretim faaliyetlerinden uzaklaştırılmalıdır.
Malatya masaj salonları
Tokat masaj salonları
Samsun masaj salonları
Bursa masaj salonları
